روش تدریس

 نگاهی بر   

هنر تدریس یکی از مهارت های مهم » حرفه ای معلّمان است که لازمه ی آن شناخت فراگیران و شناخت روش های یاددهی- یادگیری کارآمد است

مقدمه

روش تدریس از جمله مؤلّفه های اصلی برنامه ی درسی و از مراحل مهم طرّاحی آموزشی محسوب می شود.  تدریس

خوب، به معنای کمک به خود یادگیری دانش آموزان است، به بیان دیگر رو شهای تدریس، ابزارهای مفیدی برای

ایجاد یادگیری با معنا هستند.

هر اندازه معلّمان با رو شهای متفاوتی آشنا باشند، ابزارهای متعددی را در اختیار خواهند داشت که بتوانند توسط

این ابزارها محتوا و مواد دلخواه را در اختیار دانش  آموزان قرار دهند.

معلّمان در تصمیم گیری برای استفاده از رو شهای تدریس و انتخاب مناسب ترین آ نها، باید به عواملی همچون :

انتظارات خود و نظام آموزشی از یادگیرندگان، امکانات، فضا، زمان، تعداد یادگیرندگان و ... توجه کنند. علاوه بر

این، اگرچه هر یک از رو شها، رویکرد خاص خود را دارد ولی می توان از عناصر و مؤلّفه های آن ها، به صورت

ترکیبی استفاده کرد که این امر مستلزم خلاقیت، تجربه و مهارت حرفه ای معلّمان گرامی است.  

الگوی دریافت مفهوم، سبب رشد شیو ه های مؤثر تفکّر، در دانش آموزان می گردد.

 یاددهی- یادگیری...

  

 نمونه تدریس ( 1

در یک روز پاییزی ، خانم صالحی معلّم ریاضی کلاس اول راهنمایی، تصمیم دارد درباره ی مجموعه ای از اعداد با

دانش آموزان صحبت کند. به همین منظور او به سمت تابلوی کلاس رفته و جدول زیر را رسم م یکند:

بلی خیر

7 2

6 3

8 5

9 7

10 11

12 13

14 17

15 19

16 23

د مثالی « بلی » مشخّص شده اند. اعدادی که با « خیر » و برخی دیگر با « بلی » معلّم: به جدول توجه کنید . بعضی اعداد با

را با یک دیگر مقایسه کنید و به دنبال ویژگی مشترک بله ها باشید. « خیرها » و « بلی ها » . از چیزی هستند که در ذهن من می باشد

فرضیه هایی در ذهن دانش آموزان شکل می گیرد. سپس، معلّم نمونه های بیشتری ارائه می دهد:

بلی خیر

از الگوی دریافت مفهوم می توان به عنوان روشی برای ارزشیابی استفاده کرد.

با این که هنوز نام و مفهوم مورد نظر و تعریف آن بیان نشده است، برخی از دانش آموزان به مفهوم مورد نظر دست یافته اند

و حتّی می توانند مثا لهای دیگری مطرح کنند.

دیگر باشد. « بله » دانش آموز 1: فکر می کنم عدد 29 یک

دانش آموز 2: عدد 18 را می توان در ستون مربوط به خیرها نوشت.

اعدادی هستند که « بلی ها » پس از مطرح شدن فرضیه ها، سرانجام همه ی دانش آموزان به این نتیجه می رسند که تمام

فقط بر یک و بر خودشان بخش پذیر هستند. سپس مفهوم توسط معلّم نام گذاری شده و تعریف دقیق آن بیان می شود.

آخرین فعالیت دانش آموزان این است که نحوه ی استفاده از اطلاعات و شیو ه ی تفکّر خود را تا هنگام رسیدن و

دست یابی به مفهوم توصیف کنند.

3

برای این فعالیت خانم صالحی از دانش آموزان می خواهد تا جریان تفکّر خود را بیان کنند.

معلّم: به من بگویید در ابتدا چه فکر می کردید؟

چرا آن طور فکر می کردید؟

در جریان تفکّر خود مجبور به چه تغییراتی شدید؟

نمونه تدریسی که ارائه گردید براساس یکی از رو شهای الگوی دریافت مفهوم طرّاحی شده بود.

در این الگو مفاهیم و تعاریف به طور مستقیم در اختیار دانش آموزان قرار نمی گیرد، بلکه ابتدا مثال ها و نمونه ها

عرضه می شود و سپس دانش آموزان خودشان ویژگی های مفهوم و تعریف آن را به دست می آورند و این مسئله باعث

می شود یافته ها برای مدت طولانی  تری در ذهن دانش آموزان باقی بماند.

برای ارائه مثال ها و نمونه ها  معلّم از قبل تعدادی نمونه ی  مثبت و منفی برای مفهومی که می  خواهد آموزش دهد تهیه می کند.

مشخّص می شوند نمونه هایی هستند که ویژگی آن مفهوم را دارا می باشند و « بلی » نمونه های مثبت که با کلمه ی

نمونه هایی هستند که ویژگی آن مفهوم را دارا نمی باشند.

این الگو براساس مطالعات برون پیرامون شیو ه ی تفکّر طرّاحی گردیده است.

مراحل تدریس از طریق الگوی دریافت مفهوم

مرحله ی اول- عرضه نمونه ها

فعالیت معلّم

تعدادی نمونه ی مثبت و منفی برای مفهومی که می  خواهد آموزش دهد تهیه می  کند. این نمونه ها می توانند

به صورت نوشتاری (یک کلمه، یک عبارت، یک جمله ، یا ...) باشند و یا به صورت تصویری طرّاحی شوند.

نمونه ها را در اختیار دانش  آموزان قرار می دهد تا آ نها را با یکدیگر مقایسه کنند.

فعالیت دان شآموزان

نمونه های مثبث و منفی را با ی کدیگر مقایسه می کنند.

به عامل یا عوامل مشترکی که بین مثا لهای مثبت وجود دارد توجه می کنند.

فرضیه سازی می کنند.