تاریخچه آموزش مجازی و الکترونیکی(E-Learning)

تاریخچه آموزش مجازی و الکترونیکی:

آموزش از راه دور برای اولین بار در قرن 19 به‌عنوان تحصیلات مکاتبه‌ای (Correspondence Study) شناخته شد. پس از چندی تحصیلات مکاتبه‌ای با استفاده از سیستم پستی فراگیر شد و مدارس و دیگر موسسه‌های دارای صلاحیت به ارایه آموزش از راه دور با استفاده از پست پرداختند و ارتباط نوشتاری معلمان و دانش‌آموزان را برقرار کردند. ایالات متحده تنها کشور ارایه‌دهنده تحصیلات مکاتبه‌ای نبود، بلکه کشورهای اروپایی نیز از اوایل دهه 1840 دوره‌هایی برای آموزش خلاصه‌نویسی و زبان ارایه کردند.  

 در سال 1837 به‌خاطر هزینه‌های پستی، یک آوانگار انگلیسی به نام ایزاک پیتمن(Isaac Pitman) از تندنویسی(Shorthand) برای تدریس دوره‌های مکاتبه‌ای در بریتانیا استفاده کرد. وی روش خود را که مبتنی بر اصول آوایی به‌جای اصول املایی بود، در سال 1837 در کتابی به نام "الگوی صحیح تندنویسی" توضیح داد. روش خلاصه‌نویسی پیتمن در سال 1852 توسط برادرش بن پیتمن(Benn Pitman) در آمریکا معرفی شد. بن یک موسسه صدانگاری در ایالت اوهایو آمریکا برای تدریس خلاصه‌نویسی و نیز انتشار آثار مرتبط با آن بنیاد نهاد. روش خلاصه‌نویسی پیتمن با 15 زبان تطبیق داده شده و امروزه یکی از پرکاربردترین روش‌های خلاصه‌نویسی در جهان است.

در سال 1844 ساموئل مورس(Samuel Morse) تلگراف الکتریکی را اختراع کرد و نخستین خط تلگراف بین شهرهای بالتیمور و واشنگتن در آمریکا کشیده شد.
تفکر استفاده از رایانه ها و شبکه های رایانه ای برای کارهای مدرسه ای و عملی به قرن بیستم و اوائل دهه 1960 برمی گردد. گر چه هدف اصلی طرح آرپانت ایجاد شبکه ای برای تبادل اطلاعات نظامی و حفاظت ایالات متحده امریکا از تبعات جنگ سرد با شوروی سابق بود ولی در عین حال از آنجایی که سه مرکز از چهار مرکزی که برای راه اندازی شبکه های رایانه ای از همان ابتدا در مسیر آموزش های مدرسه ای رشد کردند و از اوایل دهه 70 با به ثمر نشستن این طرح ،تبادل اطلاعات و داده های علمی نیز بین مراکز مدرسه های امریکا شروع شده است. البته آموزش الکترونیکی به شکل امروزی و در این گستره کاربرد در اوایل دهه 1990با ظهور شبکه جهانی اینترنت شکل گرفت و با توجه به قابلیت های بسیار زیاد وب ، آموزش الکترونیکی به سرعت رشد کرد و امروزه جایگاه خود را در ساختار آموزشی بسیاری از کشورها تثبیت کرده است.

ایده آموزش الکترونیکی، به طرح دانشگاه باز که از سوی کشور انگلیس مطرح شد، ارتباط پیدا می کند. طبق این طرح، علاقه مندان با استفاده از برنامه‌های تلویزیونی، آموزش‌های علمی لازم را پشت سر می گذاشتند و مدرک دریافت می‌کردند. همچنین با ابداع مفهوم ”کلینیک آزاد“ در ایالات متحده آمریکا (در دهه 1960) ، گام مهم و بزرگی در این زمینه برداشته شد. در دهه هفتاد به خاطر افزایش دسترسی گسترده و عمومی به کامپیوتر در آمریکا، تدریس غیرحضوری رایج شد و برای نخستین بار، ارائه واحدهای درسی به شیوه آن لاین در اوایل دهه 1980 به وسیله یکی از بنیانگذاران دانشگاه مجازی در ایالات متحده آمریکا ابداع شد .

در سال 1988 نیز برای اولین بار یک برنامه نرم‌افزاری ، با نام "استاد دیجیتالی"که یکی از استفاده های اولیه از کامپیوتر را در امور آموزشی پیشنهاد می‌کرد، در آمریکا استفاده شد.از آن زمان تا به امروز، آموزش الکترونیکی تغییرات و پیشرفت های بسیاری داشته است؛ مثلا در سال 1995 مراکز علمی ـ آموزشی آمریکا با ایجاد تغییراتی در سیستم خود و بهینه سازی آن، توانستند روش آموزش الکترونیکی را در همه جهان گسترش و اشاعه دهند.

تعریف آموزش الکترونیکی :

منظور از E-Learning یا آموزش الکترونیکی به‌طور کلی بهره‌گیری از سیستم‌های الکترونیکی مثل کامپیوتر، اینترنت، دیسک‌های چندرسانه‌ای، نشریه‌های الکترونیکی و خبرنامه‌های مجازی نظایر این‌هاست که با هدف کاستن از رفت و آمدها و صرفه‌جویی در وقت و هزینه و در ضمن یادگیری بهتر و آسان‌تر صورت می‌گیرد.
این سیستم‌ها گاهی می‌توانند جایگزین کلاس‌های حضوری هم باشند. درعین حال برای افراد سخت‌کوش و علاقه‌مند می‌تواند مکمل کتاب و کلاس باشد. در یک جمله می‌توان گفت E-Learning آوردن یادگیری برای مردم است به‌جای آوردن مردم برای یادگیری. در یادگیری الکترونیکی غیر از اینترنت، دیسک‌های آموزشی، ویدئوهای آموزشی و همچنین ماهواره استفاده می‌شود.

E-Learning باعث رشد اقتصادی شرکت‌ها و مراکز تجاری در دنیا شده است.
آموزش الکترونیکی روش‌های آموزشی کنونی را تکمیل می‌کند و در بعضی از موارد جایگزین آن می‌شود. یکی از رویکردهای اصلی آموزش الکترونیکی، آموزش ترکیبی به معنی به‌کارگیری بیش از یک رسانه در امر آموزش است که از این موارد می‌توان به ترکیب آموزش توسط معلم و ابزارهای بر پایه وب اشاره کرد که البته با این روش، آموزش الکترونیکی جایگزین آموزش کنونی نمی‌شود، بلکه آن را تکمیل می‌کند. هرچند که در موارد بسیاری آموزش الکترونیکی به‌تنهایی می‌تواند پاسخ‌گوی نیازهای آموزشی باشد.
در قرن جدید تنها چیزی که شما را می‌تواند از بقیه جلوتر بیندازد، یادگیری سریع‌تر است.
هم‌زمان و همراه با تحولات و تغییرات وسیعی که درجهان به ‌وجود آمده است، رویکردها و دیدگاه‌های اندیشمندان نسبت به آموزش و یادگیری نیز تحولاتی داشته است. در گذشته جهت آموزش Training را به‌کار می‌بردند که به ‌معنای آموزش‌ دادن همراه است و اکنون واژه Learning به‌کار برده می‌شود که به معنی آموزش گرفتن است. در آموزش سنتی چون مبنای کار در آموزش ‌دادن همراه بوده است، در نتیجه آموزش به‌صورت اجبار، تنبیه و با زور همراه بوده و در نتیجه افت تحصیلی چه در کلاس درس و چه در خارج از کلاس را به همراه داشته است، اما در Learning چون خود فرد خواسته است که یاد بگیرد، همراه با بازدهی بالایی است.
منظور از آموزش الکترونیکی آموزش افراد با استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات است. یک سیستم آموزش مجازی محیطی مجازی فراهم می‌کند تا فراگیر بدون نیاز به حضور یاد دهنده بتواند مطالب را فراگیرد. آموزش الکترونیکی نوع جدیدی از آموزش است که در آن نیازی به حضور دانشجویان در کلاس‌های برنامه ریزی شده نیست. در واقع یک محیط آموزشی مجازی در شبکه است. موضوع‌های درسی چنان طراحی شده‌اند که دانشجویان را به بهترین وجه راهنمایی کنند چون آنها در کلاس‌های درس شرکت نداشته و از حضور مستقیم استادان بهره نمی‌برند.
وزارت آموزش و پرورش
معاونت آموزش و نوآوری
دفتر آموزش و پرورش راهنمایی تحصیلی

یاددهی- یادگیری