تقویت حافظه
عوامل تقویت حافظه --- نقل و بیان آموخته ها و ملموس بودن مطالب
برای اینکه مطالب آموخته شده بهتر در ذهن بماند لازم است چند بار برداشتها و محفوظات ذهنی را برای خودمان یا دیگران بیان کنیم. چنانچه انسان مطالبی را که به خاطر می سپارد در فرصتهای مناسب برای دوستان , همکلاسی ها و یا خودش نقل کند, زمینه حفظ و به خاطر سپردن مطالب راحت تر و با سرعت بیشتر فراهم می شود
برای آنکه رمز گردانی آموخته ها سریع تر و ماندگارتر باشد بهتر است آنها را به وقایع ملموس و قابل تجربه تبدیل کنیم . به عنوان مثال شیوه رشد یک گیاه اگر به صورت مشاهده کردنی و قابل تجربه برای دانش آموز باشد بسیار بهتر در یاد او خواهد ماند...
عیدنوروز
عید نوروز[*]
به گفته راغب اصفهانى [1] عید به معناى بازگشت به وضعیت مطلوب گذشته است و به روزهاى سرور و شادى نیز گفته مى شود.
عید یکى از بزرگترین و مهیج ترین مظاهر حیات اجتماعى یک ملت است.
با ما باشید تا پیرامون عید بیشتر بدانید.
اول، اعیاد دینى مانند عید فطر و عید قربان که مسلمانان جهان این روزها را عید مى گیرند.
دوم، اعیاد مذهبى مانند عید غدیر و عید نیمه شعبان که شیعیان جشن مى گیرند.
سوم، اعیاد ملى مانند روز آزادى و استقلال برخى از ملتها از چنگ استعمار.
چهارم، عید طبیعى و تکوینى مانند عید نوروز که در آغاز بهار و سال نو مطرح مى شود.
از امام صادق(ع) روایت شده که فرمود: در نوروز غسل کن و تمیزترین لباسهاى خود را بپوش و به بهترین عطر خود را خوشبو کن و این روز را روزه بگیر. [2]
و به استناد این دستور بسیارى از فقها همچون: مرحوم نائینى، صاحب جواهر، آیت الله حکیم و امام خمینى(ره) غسل روز عید نوروز را به عنوان یک تکلیف مستحبى و یک دستور اخلاقى و بهداشتى مورد توصیه قرار دادهاند. [3]
شیخ طوسى(ره) فرموده است: نماز ظهر و عصر روز نوروز را که خواندى چهار رکعت نماز با دو سلام (دو رکعت دو رکعت) مى خوانى رکعت اول پس از حمد ده بار سوره «قدر» رکعت دوم پس از حمد ده بار سوره «کافرون» رکعت سوم پس از حمد ده بار سوره «توحید» رکعت چهارم پس از حمد ده بار سوره «ناس» و «فلق» (معوذتین). و در پایان نماز سجده شکر بجاآور و در آن دعاکن تا خداوند گناهان 50 ساله ات را ببخشد. [4]
نظافت و رعایت بهداشت و نیز پوشیدن لباس تمیز و استفاده از عطر و بوى خوش در صورت امکان از وظایف اخلاقى و اجتماعى نوروز است. از امام صادق(ع) نقل شده است که فرمود: «و البس انظف ثیابک و تطیب باطیب طیبک». [5]
تمیزترین لباست را بپوش و با بهترین عطرت خود را خوشبوى ساز.
درخت دوستى بنشان که کام دل به بارآرد نهال دشمنى برکن که رنج بى شمارآرد
در این رابطه امام خمینى(ره) در یک سفارشى مى فرمودند: در ایام نوروز به مریضخانه ها بروید و احوال اینها را بپرسید. [6]
اى خواجه چه جویى زشب قدر نشانى هرشب شب قدر است اگر قدر بدانى
آقاى رحیمیان در کتاب سایه آفتاب مى نویسد: در روز عید نوروز به خدمت امام خمینى(ره) رسیدیم. حضرت امام با نشاطتر از روزهاى گذشته و متبسم و با قباى نو وارد شدند و به افراد حاضر چندبار «مبارک باشد.» گفتند. سپس خودشان سراغ سکه هاى یک ریالى را گرفتند و در کف دست قرار دادند. افراد حاضر نیز بعد از دست بوسى هر کدام چند عدد برداشتند. مشابه این برنامه در نوروز سالهاى دیگر نیز تکرار مى شد. [7]
منتهى در این باب مى بایست از افراط و تفریط و اجحاف و تکلف خوددارى شود و شرایط اقتصادى افراد و جامعه اسلامى باید مورد توجه قرار گیرد. [8]
علامه مجلسى(ره) خواندن این دعا را در نوروز مناسب دانسته است:
«یا محول الحول والاحوال حول حالنا الى احسن الحال». [9]
روزه گرفتن در عید نوروز یکى دیگر از دستورهاى اسلامى مطلوب و مستحب در این روز است. امام صادق(ع) با عبارت «تکون ذلک الیوم صائما» آن را [10] بیان داشته است. امام خمینى(ره) و سید محمد کاظم یزدى و بسیارى از فقهایى که برکتابهاى آنان حاشیه نوشته اند، روزه گرفتن مستحبى نوروز را مورد سفارش و تإیید قرار دادهاند. [11]
و بسیارى از ارزشهاى مثبت دیگر.
در خاتمه لازم است به نکاتى چند توجه شود:
1. هر تشکیلاتى در پایان سال حساب کار خود را مى کند و به بررسى کم وکاستیها و ضعفها و قوتها مى پردازد. لازم است ماهم به حساب خود برسیم و یک بازنگرى همه جانبه به گذشته خویش داشته باشیم. شخصى در روز عید نوروز مى گفت: این روز را به شما تبریک و تسلیت مى گویم. تبریک به جهت فرصتى جدید که خدا به شما داده و تسلیت براى از دست دادن فرصتهایى که داشتهاى.
2. باید از گذران عمر و زمان و طبیعت درس گرفت. طبیعت بیدار شد و فعالیتش را دوباره آغاز کرد آیا ماهم بیدارشدیم، آیا درماهم تحول ایجاد شد؟ خانه ها از گردوغبار و آلودگیها پاکسازى شد، آیا قلبهاى ما نیز از زنگارهاى گناه و رذایل اخلاقى پاکسازى شد...؟
3. باید توجه نمود که در سال جدید چه طرحى براى خودسازى خویش داریم؟
پى نوشتها:
[*]. ماهنامه فرهنگ کوثر.
[1]. مفردات راغب.
[2]. «روى المعلى بن خنیس عن الصادق(ع) فى یوم النیروز، قال: اذاکان یوم النیروز فاغتسل و البس انظف ثیابک و تطیب بإطیب طیبک و تکون ذلک الیوم صائما... » (وسایل الشیعه، ج 8، ص 172 و ؛173 میزان الحکمه، ج 7، ص 133.)
[3]. تحریرالوسیله، ج 1، ص؛95 جواهر، ج5، ص41.
[4]. سى مقاله،رضااستادى،انتشارات اسلامى،ص376.
[5]. بحارالانوار، ج 56، ص 101.
[6]. صحیفه نور، ج 16، ص 80.
[7]. درسایه آفتاب، حسن رحیمیان، ص 228.
[8]. سى مقاله، ص 377.
[9]. همان؛ مفاتیح الجنان.
[10]. بحار، ج 56، ص 101.
[11]. تحریرالوسیله، ج 1، ص ؛288 العروه الوثقى، ص 277.
علمی
چکیده
پیاز با نام علمیAllium cepa L. یکی از محصولات مهم و استراتژیکی می باشد که در سطح گسترده ای از جهان و ایران کشت می گردد و از تنوع قابل توجهی نیز برخوردار بوده و در کشور نیز از تنوع ژنتیکی وسیعی برخوردار می باشد. عوامل محدود کننده ی رشدی بالاخص بیماری های قارچی خاکزی، موجب کاهش در تولید و نیز خسارات قابل توجه به این محصول مهم می شوند. بررسی و استفاده از روش های به زراعی و به نژادی مناسب به لحاظ عدم اثرات سوء زیست محیطی، قابل اجرا در سطح وسیع و اقتصادی بودن آن ها، امری اجتناب ناپذیر است. بدین جهت، بررسی هایی در خصوص مناسب ترین تناوب زراعی در کاهش بیماری ریشه سرخی، (syn. Pyrenocheta terrestris) Phoma terrestris در دو منطقه ی اصلی پیاز کاری اصفهان شامل، براآن و قهدریجان روی دو رقم غالب به ترتیب شامل، یلو تگزاس ارلی گرانو (Texas Early Grano) و سوییت اسپانیش (Yellow-Sweet-Spanish) با تعیین درصد آلودگی و نیز شدت بیماری در شش شاخص متمایز صفر، 10، 25، 50، 75 و 100 انجام گردید. با توجه به گردش زراعی رایج شامل کشت متناوب پیاز، یونجه، سبزی و صیفی و غلات نتایج حاکی از این بود که شدت آلودگی به ترتیب تناوب زراعی مورد ذکر 16/36، 27، 66/17 و 50/13 درصد می باشد. البته، باغاتی که اخیراً به زمین زراعی تبدیل گشته اند، از شدت 83/2 درصد برخوردار بودند که به جز باغات، تناوب غلات با کم ترین شدت آلودگی نسبت به سایر تناوب ها و حتی کم ترین میزان آلودگی در طیف 10- 25 درصد آلودگی ریشه ها از بهترین تناوب در این پژوهش محسوب می شود. هم چنین، نتایج به دست آمده از بررسی آلودگی ارقام مورد کشت اصفهان به بیماری ریشه سرخی نشان داد که رقم تگزاس ارلی گرانو با شدت آلودگی 5/20 درصد کمتر از رقم یلو سوییت اسپانیش با 78/24 درصد از شدت آلودگی قرار دارد.
کلمات کلیدی: پیاز، ریشه سرخی، تناوب، ژنوتیپ، Allium cepa،Phoma terrestris، Pyrenocheta terrestris.
مقدمه
پیاز (Allium cepa)، یکی از قدیمی ترین گیاهان زراعی بوده که از هزاران سال قبل، به عنوان طعم دهنده ی غذاها و هم چنین، دارو از آن استفاده می شده است. برخی قدمت آن را 3200 سال قبل از میلاد مسیح بیان کرده ند. پیاز در کتب مقدس (تورات و انجیل) و قرآن کریم با قدمتی 1500 سال پیش از میلاد مسیح به عنوان غذا ذکر گردیده است (Mitchell et al., 1984). بر خلاف اکثر محصولات زراعی- باغی مبدأ پیاز هنوز تا حدودی به صورت یک راز می باشد. لینوس، دان و ریگل نقطه ای برای پیاز پیدا نکرده اند. ودنسکی، A. cepa را به عنوان یک گیاه زراعی معرفی کرده است. واویلوف گفته است که گیاه پیاز از پاکستان منشأ گرفته است (Wikipedia, 2002). جونز و مان، پاکستان، عراق، ایران و به ویژه مناطق کوهستانی شمال ایران را به عنوان مبدأ پیاز معرفی کرده اند. قدیمی ترین منابع کشف شده از سومریان حاصله که نشان می دهد، سومریان که در عراق امروزی می زیسته اند، تقریباً 2600 سال قبل از میلاد مسیح از این گیاه استفاده می کرده اند. در نسخه های کتب قدیمی مصر که نوشته های خود را روی پاپیروس می نوشتند، از اثرات دارویی پیاز سخن به میان آمده است. هم چنین، پیاز احتمالاً از افغانستان، ایران و پاکستان منشأ گرفته است (MAPA, 2000; Box et al., 1989). هم چنین، پیاز از جمله محصولات زراعی- باغی مهمی است که در 140 کشور جهان کشت می شود، که اکثر آن ها در مناطق معتدل، گرمسیری و نیمه گرمسیری واقع شده اند (Jordan, 1983). پیاز، نسبت به سایر محصولات زراعی- باغی و سبزیجات غذایی، راندمان بیشتری در تولید در واحد سطح زمین دارد و به عنوان یک منبع ویتامین با ترکیب بهتری از اسیدهای آمینه ضروری و ترکیبات و خواص بی نظیر دارویی مطرح میباشد. گیاه پیاز در ایران به دو صورت کشت آبی و دیم می باشد و کشت دیم این گیاه در ایران بیشتر در نیمه ی شمالی کشور و در استان های گلستان، گیلان و مازندران صورت می گیرد.
بالاترین سطح زیر کشت در ایران مربوط به استان آذربایجان شرقی با 4/18 درصد است که بیشترین تولید کشور را با 26/24 درصد دارا می باشد. استان های هرمزگان، فارس، اصفهان، سیستان و بلوچستان و خراسان به ترتیب 38/14، 34/8، 23/8، 76/7، 33/7 درصد سهم در سطح زیر کشت پیاز، مقام های بعدی را به خود اختصاص داده اند. شش استان مزبور جمعاً 18/68 درصد سطح زیر کشت پیاز کشور را دارا می باشند. بیشترین و کم ترین عملکرد پیاز آبی کشور به استان های اصفهان و گیلان به ترتیب با 59315 کیلوگرم و 10999 کیلوگرم در هکتار تعلق داشته است. بیشترین و کم ترین عملکرد پیاز دیم کشور متعلق به استان های گلستان و گیلان به ترتیب با 12028 کیلوگرم و 674 کیلوگرم در هکتار می باشد. در این راستا، استان اصفهان یکی از قطب های مهم تولید پیاز در کشور بوده که به لحاظ تولید از اهمیت خاصی برخوردار است (http://www.esfahan.agri-jahad.ir).
از بیماری های بسیار مهم این محصول، بیماری ریشه سرخی پیاز می باشد که برای اولین بار توسط تابین هاس و مالی در سال 1921 از منطقه ی ریوگراند تگزاس در آمریکا مشاهده و گزارش گردید (Taubenhaus & Mally, 1921). عامل بیماری توسط هانسن قارچی با نام علمی (Hansen) Pyrenocheta terrestris شناسایی و معرفی شد. ولی، به علت وجود پرز روی پیکنید قارچ، نام علمی آن توسط گورنز و همکاران به Gorenz, Walker (Hansen) Pyrenocheta terrestris تغییر یافت (Gorenz et al., 1949). هم اکنون این بیماری انتشار جهانی دارد و فقط روی پیاز حایز اهمیت است. هر چند ایزولات دیگر این قارچ روی برخی از گیاهان زراعی مثل گندو، جو، یولاف، ذرت، ذرت خوشه ای، خیار، طالبی، نخود فرنگی، گوجه، بادمجان، اسفناج و هویج نیز بیماری زایی می نماید. قارچ عامل بیماری ممکن است در هر مرحله از رشد پیاز موجب بیماری گردد. گیاه پیاز آلوده کم تر دچار بوته میری می شود و رشد آن نسبت به شدت بیماری کاهش می یابد. جذب مواد مختل شده و گیاه علایم کمبود از خود نشان می دهد. تعداد برگ و قطر غده ی پیاز کاهش یافته و زودتر تشکیل غده می دهد. غده های پیاز چروکیده و کوچک تر از غده های معمول می شود، لذا بازاریابی آن را کاهش می دهد. ریشه های گیاه آلوده در آغاز به رنگ صورتی کم رنگ بوده که با گذشت زمان و پیشرفت آلودگی به رنگ قرمز و نهایتاً بنفش تیره تبدیل می شود. گیاه پیاز آلوده مرتب ریشه زایی می نماید که آن ها نیز متعاقباً آلوده می گردند (Schwartz & Mohan, 1995 Ansaripour, 2007; & Nasr Esfahani).
تناوب زراعی از دیر باز به عنوان ارکان سیستم های تولید کشاورزی موفق به شمار می آمدند. گیاهان ممکن است طی یک برنامه ی کشت متناوب موجب افزایش عملکرد، کاهش آفات و بیماری های گیاه بعد از خود شوند. گزارشات متعددی حاکی از آن است که کشت ذرت پس از گیاهانی نظیر سورگوم، چاودار یا گندم نه تنها عملکرد آن گیاه را به مراتب بیشتر می نماید بلکه تاثیر قابل توجهی نیز در کاهش بیماری های قارچی مربوطه دارد (کوچکی و همکاران، 1374). روش های به زراعی، شامل تناوب زراعی، بهداشت مزرعه، پرهیز از کشت غده های پیاز آلوده جهت بذرگیری، نحوه و دور آبیاری و حتی آفتاب دهی توسط محققین مربوطه نیز توصیه گردیده و در خصوص به نژادی ارقام و هیبریدهای مقاومی نسبت به بیماری معرفی شده است (Schwartz & Mohan, 1995; Elroy, 2008).
در میان زارعین اعتقاد بر این است که تناوب گیاهان زراعی خطر شیوع حشرات، بیماری های گیاهی، نماتدها و علف های هرز را کاهش می دهد. تحقیقات به عمل آمده نشان داده است که این کاهش از طریق شکسته شدن چرخه ی تولید مثلی این ارگانیسم ها صورت می گیرد. در همین راستا، جمعیت عوامل بیماری زای گیاهی که از نظر اقتصادی مهم هستند را می توان از طریق کشت متناوب گیاهان تحت تاثیر قرار داد. به عنوان مثال در یک گزارش اعلام شده است که میزان آلودگی لکه قهوه ای برگی در سیستم کشت مداوم و سیستم کشت متناوب گندم به ترتیب 63 و 18 درصد بوده است (آینه بند، 1368). در همین راستا، در مطالعه ای دیگر نشان داده شد که گیاهان تله ی مقاوم از خانواده ی شب بو قبل از کاشت چغندر قند باعث کاهش جمعیت نماتد سیستی چغندر می گردند و در حال حاضر رقم های مقاوم مختلفی از تربچه ی روغنی (Raphanus sativus) و خردل سفید (Sinapis alba) در دسترس قرار داشته و در برخی از کشورهای اروپایی به کار می روند که باعث کاهش جمعیت نماتد در خاک می گردند (Caubel et al., 1985). در مطالعات دیگری در آمریکا (Koch & Gary, 1997) با استفاده از دو رقم تربچه روغنی Pegletta و Adagio به عنوان گیاهان تله، در تناوب در تمامی موارد تاثیر قابل توجهی در کاهش جمعیت نماتد و افزایش عملکرد چغندر داشتند.
کوشش هایی به عمل آمده تا با استفاده از روش تناوب به سیستم های کشت تنوع داده شود و بیماری های گیاهی تحت کنترل قرار گیرند. تناوب در کشت گیاهان برای کنترل بسیاری از آفات مانند کرم ریشه ی ذرت و کرم های مفتولی و نیز بیماری های گیاهی نظیر لکه قهوه ای گندم و لکه زرد غلات و هم چنین نماتدها سودمند می باشد (کوچکی و همکاران، 1378).
در ارتباط با مدیریت بیماری ریشه سرخی، تناوب زراعی 3- 6 ساله با محصولات غیر حساس توصیه گردیده است. البته ذرت و خانواده ی گرامینه نیز بدین بیماری آلودگی پیدا می کنند (Sutton, 1993). هم چنین، کشت ارقام مقاوم تواماً در مناطقی که دمای خاک آن در زمان کشت و داشت کم تر از 24 درجه ی سانتی گراد و تا برداشت به طور میانگین کم تر از 30 درجه ی سانتی گراد باشد پیشنهاد گردیده است. چون مقاومت ارقام پیاز به این بیماری در دمای 28 درجه ی سانتی گراد کاهش می یابد (Haynes, 2002; Schwartz & Mohan, 1995 & Christ).
مدیریت بیماری‌های گیاهی با استفاده از میزبان و مدیریت میزبانی شامل دو جزء ژنتیکی و غیر ژنتیکی و یا در واقع به زراعی و به نژادی است. بخش ژنتیکی شامل، شناسایی منابع مقاومت (Resistance) با به کارگیری روش یا روش‌های غربال‌سازی مطمین، با به کارگیری منابع منتخب مقاومت در برنامه اصلاحی جهت تولید ژنوتیپ های مقاوم به بیماری‌های مهم در محصولات مختلف میباشد. مدیریت میزبان با استفاده از ژنوتیپ های مقاوم، اقتصادی و از لحاظ زیست محیطی بی‌خطر میباشد. هم چنین، کشاورزان قادر به کشت و پرورش این ژنوتیپ ها بدون استفاده از هزینه‌های اضافی و یا مهارت خاص می‌باشند و عملیات زراعی معمول جهت تولید این ژنوتیپ ها کافی است (Christ & Haynes, 2002). نصر اصفهانی و انصاری پور (1387) در پژوهشی تحت عنوان، بررسی حساسیت توده های پیاز ایرانی به بیماری ریشه سرخی، بررسی هایی را در دو سال متوالی 1381- 1382 روی حساسیت توده های پیاز ایرانی در مقایسه با ارقام خارجی نسبت به بیماری ریشه سرخی در شرایط گلخانه انجام دادند. مطالعات نشان داد که توده های مورد آزمون از حساسیت متفاوتی در واکنش به عامل بیماری زای ریشه سرخی و توسعه آن برخوردار هستند. بر این اساس، دو توده ی صفی آباد رامهرمز و سرباز بلوچستان از حساس ترین توده های مورد آزمون در این مطالعات بودند و از نظر شاخص بیماری در طیف بیش از دو الی 3 واقع شدند تعداد معدودی از توده ها در طیف 1-0 قرار گرفتند که در واقع کم ترین آلودگی را نسبت به بیماری ریشه سرخی داشته و مقاوم محسوب می شوند. این توده های پیاز، به ترتیب شامل توده های اسحاق آباد نیشابور، محلی ساری، پوست طلایی لوشا، قوطی قصه زنجان، محلی شاهرود، آذربایجان شرقی، شاهرود لاسجرد، محلی رامهرمز، سفید کاشان، قرمز آذرشهر، مرودشت یزد و بومی بوشهر است. در واقع توده های اسحاق آباد نیشابور و محلی ساری از مقاوم ترین توده ها در این آزمایش ها قلمداد می شوند. این نتایج نشان می دهد که توده های ایرانی از مقاومت نسبی و بعضا بالایی نسبت به بیماری ریشه سرخی برخوردار هستند. ولی اکثر توده ها در طیف 2-1 یعنی طیف حد واسط قرار گرفتند که در اینجا طیف متحمل تلقی می گردند.
بررسی ارقام مورد کشت در اوریگون آمریکا شامل سوییت اسپانیش زرد و تعدادی از هیبریدها به این بیماری نشان داد که هیبریدهایی که کم ترین آلودگی را داشته اند ریشه های سالم تر و محصول بیشتری تولید نموده و تولید ریشه های جدید سالم از ویژگی هیبریدهای مقاوم بوده است (Palani Kumar & Panneerselvam, 2007). در برزیل نیز در برنامه های اصلاحی رقم کمپوستو (Composto spp-6) مقاومت و سازگاری خوبی داشته، ولی اخیراً رقم Belem IRA-6 دارای مقاومت بالا، سازگاری و محصول بیشتری بوده است (Franca et al., 1997; Yüzbaşioğlu et al., 2003).
بررسی حساسیت ارقام تگزاس ارلی گرانو، هیبرید گرانکس و زرد گرانکس نشان داد که هر سه رقم به بیماری حساس می باشند (Gonzalez et al., 1994). هم چنین، کولتیوارهای سوییت اسپانیش حساسیت بیشتری در مقایسه با لاین های هیبرید بدین بیماری در آمریکا داشته اند (Thornton & Mohan, 1996). در کشور سودان نیز کاهش دور آبیاری از 12- 16 روز به 4- 8 روز موجب کاهش بیماری ریشه سرخی در این کشور گردیده است (Mohammed Ali et al., 1984). بررسی های ژنتیکی در خصوص وراثت و ظهور مقاومت به بیماری ریشه سرخی در لاین های اینبرد پیاز نشان داده است که مقاومت توسط یک تک ژن مغلوب کنترل می گردد (Nichols et al., 1965; Lindhout, 2002; Christ & Haynes, 2002; Woo et al., 2008). ولی هم اکنون اعتقاد بر این است که مشخصه ی مقاومت به بیماری توسط تعداد ژن بیشتری هدایت می گردد و مقاومتدر هیبریدهای جدید از نوع چند ژنی و یا پلی ژنیک بوده که در واقع همان مقاومت افقی قلمداد می شود (Coleman et al., 1997; Parlevliet, 1993).
با توجه به اهمیت این بیماری در کشور، لزوم انجام یک بررسی جامع روی برخی از ژنوتیپ های پیاز ایران به منظور تعیین مناسب ترین تناوب زراعی با این محصول و نیز تعیین حساسیت آن ها نسبت به بیماری احساس شد. تا بتوان در برنامه های زراعی و اصلاحی به کار گرفته شود. در این راستا، ژنوتیپ های یلو سوییت اسپانیش و تگزاس ارلی گرانو در قالب یک طرح تحقیقاتی در دو سال متوالی در مزارع مورد کشت این محصول در اصفهان شامل براآن و قهدریجان مورد ارزیابی قرار داده شد.
مواد و روش ها
پس از بازدید به عمل آمده از مزارع مورد کشت پیاز در دو منطقه ی مهم پیاز کاری براآن و قهدریجان در استان اصفهان مراتب به صورت ذیل انجام پذیرفت:
تعیین میزان آلودگی:
میزان آلودگی ریشه سرخی پیاز با بازدید از مزارع مورد کشت و از جا کندن یک صد عدد پیاز به طور تصادفی از قطر هر مزرعه و بررسی آن ها در دو منطقه براآن و قهدریجان تعیین گردید. در منطقه ی براآن کشت رقم تگزاس ارلی گرانو (Texas Early Grano) معمول است که پاییز در ماه های مهر و آبان هر سال کشت می شود و از اواخر خرداد ماه سال بعد شروع به برداشت می نمایند. اکثر نمونه برداری های این منطقه در اواخر اردیبهشت و خرداد ماه انجام گردیده است جمعاً در این منطقه در طول سال 1376- 1377 تعداد 267 مزرعه بررسی گردید. در قهدریجان معمولاً رقم یلو سوییت اسپانیش (Yellow-Sweet-Spanish) کشت می شود که در اسفند ماه و متعاقباً در فروردین ماه سال بعد کشت آن ادامه و از اواخر شهریور ماه هر سال شروع به برداشت می نمایند که تا ماه های مهر و آبان ادامه می یابد. نمونه برداری ها اکثراً در این منطقه در ماه های شهریور و مهر انجام گردید که جمعاً تعداد 174 مزرعه بررسی شده است.
پس از شستشوی سطحی ریشه ها، نمونه ها مورد بررسی قرار گرفت و تعداد پیاز آلوده به بیماری ریشه سرخی و سالم با مشاهده ی آلودگی روی ریشه ها و یا برداشت آن ها شمارش و مشخص شد. پیازهای آلوده به ریشه سرخی نسبت به میزان شدت آلودگی در شش شاخص متفاوت صفر، 10، 25، 50، 75 و 100 درصد آلودگی صورت پذیرفت که محاسبه ی شاخص بیماری برای هر ژنوتیپ با ضرب تعداد گیاه آلوده در هر یک از گروه های فوق به ترتیب در سه طیف کمتر از 10 درصد، بین 25 تا 75 درصد و بیشتر از 75 درصد (یعنی آلودگی به ترتیب به سه طیف ضعیف، متوسط و شدید تفکیک شده است) تفکیک گردیده که شدت و ضعف بیماری مشخص شود. این بررسی ها بر اساس توصیه های انستیتوی ملی گیاه شناسی کشاورزی موسوم به NIAB (National Institution of Agriculture Botany) که برای سایر محصولات زراعی پیشنهاد شده است در این مورد طراحی و انجام گردید (Anon, 1985).
تعیین خسارت بیماری ریشه سرخی با بازدید از مزارع مورد کشت پیاز در قهدریجان در اواخر فصل در زمان برداشت انجام گردید. در این ارتباط تعداد پنجاه عدد پیاز سالم عاری از بیماری و پنجاه عدد پیاز آلوده به ریشه سرخی به طور اتفاقی از غده های برداشت شده از هر مزرعه ی پیاز جمع آوری و وزن گردید. فقط موفق به بازدید و مطالعه ی 12 مزرعه ی پیاز در تعیین خسارت گردیده ایم که روی رقم سوییت اسپانیش بوده است. در این مورد نیز بر اساس بند قسمت قبل (تعیین میزان آلودگی) انجام شد (Anon, 1985).
در اصفهان ارقام پیاز غالب مورد کشت رقم تگزاس ارلی گرانو (Texas Early Grano) و یلو سوییت اسپانیش (Yellow-Sweet-Spanish) است که رقم تگزاس ارلی گرانو در منطقه ی براآن و رقم یلو سوییت اسپانیش در قهدریجان اصفهان کشت می شود. لذا، مزارع مورد بازدید در براآن حساسیت رقم تگزاس ارلی گرانو را نشان می دهد و مزارع مورد بازدید در قهدریجان حساسیت رقم سوییت اسپانیش را بیان می کند. البته، شاخص بیماری روی هر رقم بر حسب شدت و ضعف بیماری به صورت ذیل در شش گروه به طور جداگانه تفکیک گردیده اند. اقتباس از روش های NIAB (Anon, 1985).
0- فاقد هر گونه علایم بیماری ریشه سرخی روی ریشه ها.
10- ریشه ها با آلودگی بسیار کم به بیماری ریشه سرخی و به رنگ صورتی ضعیف و حدود 10% ریشه ها آلودگی شدید.
25- ریشه ها با آلودگی بیشتر از 10 و به رنگ صورتی شدید و حدود 15 تا 20 درصد از ریشه ها آلودگی شدیدتر.
50- تعداد نیمی از ریشه ها به رنگ صورتی کامل تبدیل شده اند (حدود 50%).
75- تغییر رنگ ریشه ها به رنگ صورتی کامل تا بنفش روشن (بیش از 50%).
100- تغییر رنگ شدید و کامل ریشه ها به رنگ بنفش تیره و پوسیدگی کامل ریشه ها (بیش از 75 تا 80 درصد).
هم چنین، برای تعیین مناسب ترین تناوب زراعی در زمان بازدید مزارع پیاز سابقه ی کشت هر مزرعه در تناوب با کشت پیاز از کشاورز مربوطه تا چهار سال قبل سوال می شدو در فرم هایی که بدین منظور ترتیب یافته بود درج می گردید. این بررسی هر سال به طور جداگانه برای هر منطقه به مدت دو سال انجام گردیده است. مزارعی که در چهار سال گذشته بیش از دو بار بالاخص کشت قبل از پیاز آن با گندم، جو، برنج، ذرت و یا به ندرت ارزن کشت شده است تناوب با غلات منظور شده است. هم چنین، مزارعی که در چهار سال گذشته با سبزی و صیفی مثل گرمک، طالبی، خیار، گوجه فرنگی، بادمجان و یا سیب زمینی کشت گردیده است، تناوب سبزی و صیفی با پیاز در این پژوهش قلمداد می شود. البته، در قهدریجان کلم و گل کلم نیز کشت می گردد. گیاه یونجه نیز به طور میانگین به مدت حداقل 5 سال در زمین به طور مداوم می باشد. در قهدریجان به مواردی برخورد نمودیم که قبل از کشت پیاز زمین به مدت 20- 30 سال باغ بوده است و درختان میوه استقرار داشته است که در این مطالعات اثر آن در تناوب با بیماری ریشه سرخی پیاز منظور گردیده است. مزارعی هم وجود داشت که در چهار سال اخیر، به جز کشت پیاز فعلی، حداقل دو بار یا بیشتر کشت پیاز بوده که در اثر آن نیز بررسی شده است.
لازم به ذکر می باشد که در تناوب های فوق مثلاً در غلات ممکن است یکی دو بار نیز سبزی و صیفی کشت شده باشد و به همین صورت در تناوب با سبزی و صیفی هم از غلات استفاده گردیده باشد (در این مزارع هر سال معمولاً دو کشت انجام می شود). لذا، در آن مزارعی که بیشتر غلات کشت شده است تناوب با غلات منظور گردیده و مزارعی که بیشتر سبزی و صیفی کشت می گردید تناوب با سبزی و صیفی قلمداد شده است.
اطلاعات و اعداد و ارقام جمع آوری شده در دو سال 1376- 1377 به وسیله ی نرم افزار SAS به صورت جداگانه و به طور مرکب مورد تجزیه ی آماری قرار گرفته و میانگین ها با استفاده از آزمون چند دامنه ای دانکن (DMRT) و آزمونT مقایسه شد. هم چنین، برای گروه بندی داده ها از تجزیه آماری خوشه ای با ترسیم دندروگرام و گروه بندی ژنوتیپ های مورد بررسی با تشابهات موجود به وسیله ی نرم افزار (SPSS, SAS) انجام پذیرفت. البته، در مواردی نیز هم بستگی آن ها مشخص شده است.
نتایج
در بازدیدهای به عمل آمده از مزارع مورد مطالعه مشاهده گردید که پیازهای آلوده به ریشه سرخی از رشد کمتری برخوردار بوده و زودتر به غده می روند. پیاز آلوده برگ کمتر و غده ی کوچک تری تولید می نمایند. ریشه های آلوده در آغاز به رنگ صورتی بوده که به تدریج قرمز رنگ و نهایتاً به رنگ بنفش تیره تبدیل می شوند. گیاه آلوده مرتب ریشه زایی می نماید که متعاقباً آلوده می گردند و گیاه حالت کم بود از خود نشان می دهد. هم چنین، علاوه بر موارد ذکر شده از دیگر علایم قابل مشاهده این که برگ اولیه ی گیاه آلوده در مزارع اصفهان از راس زرد رنگ شده و به سمت پایین برگ ادامه می یابد که نهایتاً قهوه ای رنگ شده و واژگون می گردد و نیز این که غده های پیاز آلوده زودتر بالغ شده و به راحتی و بدون هیچ گونه نیرویی از جای کنده می شوند.
آلودگی بیماری ریشه سرخی پیاز در دو منطقه ی پیازکاری اصفهان تعیین گردید (جدول 1). در براآن که رقم تگزاس ارلی گرانو متداول است شدت آلودگی آن 15/20 درصد در دو سال متوالی 1376- 1377 تعیین گردید.شاخص بیماری در سه طیف زیر 25 درصد آلودگی (ضعیف) ریشه ها 01/7 درصد و در طیف بین 25 تا 75 درصد آلودگی (متوسط) 01/5 درصد و در طیف بیش از 75 درصد آلودگی ریشه ها (شدید) 11/8 درصد مشخص گردید. که این درصد آلودگی نیز در واقع حساسیت رقم تگزاس ارلی گرانو را به بیماری ریشه سرخی در براآن تعیین می نماید (جدول 1).
درصد آلودگی بیماری ریشه سرخی در قهدریجان که رقم یلو سوییت اسپانیش متداول است 78/24 درصد در دو سال متوالی تعیین گردید (جدول 1). شاخص آن در سه طیف مذکور به ترتیب 01/9، 03/5 و 37/10 درصد می باشد که البته برای هر سال به تفکیک ذکر گردیده است (جدول 1). این اعداد و ارقام نیز در واقع حساسیت رقم سوییت اسپانیش را در منطقه ی قهدریجان به این بیماری نشان می دهد (جدول 1).
حال اگر آلودگی را در جمع و به طور مرکب در دو منطقه ی براآن و قهدریجان بنگریم، مشخص می گردد که میانگین آلودگی 46/22 درصد است که میانگین شاخص آلودگی در سه طیف زیر 25 درصد (ضعیف)، بین 25 تا 75 درصد (متوسط) و بیش از 75 درصد (شدید) به ترتیب 01/8، 03/5 و 24/9 درصد تعیین می گردد. مقایسه ی آلودگی در این دو منطقه که بیان گر میزان حساسیت ارقام نیز می باشد از نظر آمار معنی دار نیستند (P>0.05) و هم بستگی چندانی با یکدیگر ندارند (49/0 = r). شاخص های آن ها نیز به غیر از طیف آلودگی شدید (P≤0.05) معنی دار نیستند (P≥0.05). هر چند تفاوت در این طیف فقط 26/2 درصد است.مقایسه ی آلودگی بیماری در این دو منطقه و روی این دو رقم نشان می دهد که آلودگیدر قهدریجان در مجموع 63/4 درصد بیش از براآن می باشد (جدول 1). که این مقدار با احتساب تخریب اخیر باغاتی است که در قهدریجان به زمین های زراعی تبدیل گشته است.اگر باغات را از آن کسر نماییم، شدت آلودگی در این منطقه 20/28 درصد محاسبه می گردد که اختلاف آن با براآن 05/8 درصد می باشد. این مقدار اختلاف در شدت آلودگی به این ذلیل است که در منطقه ی براآن، پیاز رقم تگزاس در اواخر خرداد ماه بالغ گردیده و برداشت آن شروع می شود. لذا، با گرمای تیر و مرداد ماه مواجه نمی گردد. ولی، در قهدریجان غده های پیاز در اواخر شهریور ماه بالغ شده که در آن زمان بستگی به قیمت بازار، برداشتپیاز شروع می شود. لذا، چون قارچ عامل بیماری یک قارچ گرما دوست می باشد و در دمای 30 درجه ی سانتی گراد و بالا خوب عمل می نماید، در نتیجه میزان شدت آلودگی در این منطقه بیش از براآن می باشد. البته، دمای خاک در ماه های تیر و مرداد در قهدریجان بیش از 30 درجه ی سانتی گراد است که درست مصادف با رشد و نمو فعال پیاز می باشد.
بررسی اثر تناوب زراعی رایج در اصفهان در دو سال متوالی 1376- 1377 نشان داد که در مزارع براآن که در چهار سال گذشته بیش از دو بار پیاز کشت گردیده است (قبل از کشت فعلی) میانگین آلودگی 83/27 درصد است (جدول 1)، که به همین میزان شدت و ضعف بیماری نسبت به سایر تناوب ها به ترتیب با 16/10 و 83/10 درصد بیشتر است و معنی دار نیز می باشد (P≤0.05). پس از آن تناوب یونجه با 19 درصد آلودگی و با شدت و ضعف بیماریی برابر با 66/4 و 16/9 درصد و تناوب سبزی و صیفی و غلات به ترتیب با 83/15 و 16/13 درصد آلودگی و شدت و ضعفی به ترتیب برابر با 16/4، 83/7 و 33/4 و 00/6 درصد شاخص بیماری واقع می گردند که در مقایسه با یکدیگر معنی دار هستند (P≤0.05). در قهدریجان نیز مثل براآن، آلودگی در مزارع با کشت متناوب پیاز بیشترین مقدار را داشته است که 50/44 درصد آلودگی تعیین گردید (جدول 2). که شدت و ضعف بیماری نسبت به سایر تناوب ها به ترتیب با 15 و 18 درصد بیشتر بوده و پس از آن یونجه با 35 درصد آلودگی و شدت و ضعفی برابر با 50/14 و 33/13 درصد از شاخص بیماری و تناوب سبزی و صیفی و غلات به ترتیب با 50/19 و 83/13 درصد آلودگی و 6، 83/8 و 50/3 و 73/6 درصد شدت و ضعف بیماری واقع می شوند. البته، باغات میوه ای که اخیراً به زمین های زراعی تبدیل شده اند با کم ترین آلودگی 83/2 درصد و شدت و ضعفی معادل 50/0 و 43/1 درصد بیماری قرار دارند. که در مقایسه با یکدیگر از نظر آماری معنی دار هستند و شاخص بیماری آن ها نیز در سه طیف مذکور اکثراً نسبت به یکدیگر معنی دار می باشند (P≤0.05). که نشان می دهد نسبت به درصد آلودگی شاخص آن ها نیز متفاوت است (جدول 2). این نتایج نشان می دهد که در این جا نیز بدون در نظر گرفتن تناوب باغات در قهدریجان، تناوب با غلات کم ترین آلودگی را در تناوب با کشت پیاز دارد و به غیر از باغات، تناوب با غلات از کم ترین آلودگی در دو طیف 10- 25 و بیش از 25 درصد برخوردار است (P≤0.05). که این دو طیف از نظر آلودگی و بیماری بیشتر اهمیت دارند.
حال اگر تناوب رایج زراعی دو منطقه در مجموع و به طور مرکب مورد بررسی قرار گیرد مشاهده می شود که کشت متناوب پیاز موجب بیشترین آلودگی تا 16/36 درصد و با شدت و ضعفی به ترتیب برابر با 58/12 و 41/14 درصد می گردد (جدول 3). در این جا نیز تناوب یونجه با 27 درصد آلودگی و شدت و ضعف شاخص بیماریی به ترتیب برابر با 58/9 و 25/11 درصد در مقام دوم قرار می گیرد که در مقایسه با یکدیگر و سایر تناوب ها در این بررسی معنی دار می باشند (P≤0.05). به همین نسبت نیز شاخص آن ها در سه طیف مذکور متفاوت و معنی دار است (P≤0.05). سپس تناوب با سبزی و صیفی و غلات به ترتیب با 66/17 و 50/13 درصد آلودگی قرار دارند که به همین میزان شدت و ضعف بیماری نسبت به سایر تناوب ها به ترتیب با 08/5، 33/8 و 91/3 و 37/6 درصد قرار دارند که هر دو از نظر آماری در یک گروه واقع می شوند (P≤0.05) و شاخص بیماری آن ها نیز کماکان در یک گروه قرار دارند (P≤0.05). هر چند تناوب با غلات کم ترین آلودگی در دو طیف 10- 25 و بیش از 25 درصد را دارد. البته تناوب باغات از کم ترین آلودگی برخوردار است که نمی توان آن را در این جا منظور نمود. چون، احتمال اجرای آن بسیار کم می باشد و فقط نشان می دهد که باغات نیز تا حدودی آلوده به این قارچ هستند.
بحث
بررسی های صورت پذیرفته روی گیاه پیاز نشان داد که، بیماری ریشه سرخی یک بیماری مهم و قابل توجه این محصول است. همان طور که در نتایج مشخص گردید، آلودگی بیماری ریشه سرخی پیاز در دو منطقه ی مهم پیازکاری اصفهان (براآن و قهدریجان) حاکی از واکنش متفاوت دو ژنوتیپ پیاز مورد بررسی (تگزاس ارلی گرانو و یلو سوییت اسپانیش) نسبت به بیماری ریشه سرخی بوده و ژنوتیپ های مورد بررسی از لحاظ شدت آلودگی به بیماری ریشه سرخی به سه گروه متفاوت قابل تفکیک است (جدول 1).
گروه اول، که در این جا به عنوان گروه ضعیف تلقی شده است، با شدتی کمتر از 10 درصد از آلودگی، گروهی می باشند که اکثر ریشه های آن ها ریشه های سالم بوده یا آلودگی بسیار کم به بیماری ریشه سرخی و به رنگ صورتی ضعیف و حدود 10% ریشه ها آلودگی شدید را دارا می باشند. در این خصوص در منطقه ی براآن که رقم تگزاس ارلی گرانو متداول است در سال اول (1376) شدت آلودگی معادل با 79/19 درصد بوده و با توجه به شاخص بیماری با 38/7 درصد در طیف مذکور (ضعیف) قرار گرفته و در سال دوم (1377) شدت آلودگی برابر با 51/20 درصد بود که این شاخص نیز با مقداری برابر 65/6 درصد در طیف ضعیف واقع شد. در منطقه ی قهدریجان که رقم یلو سوییت اسپانیش رایج می باشد در سال اول شدت آلودگی برابر 72/30 درصد بوده و شاخص بیماری با 57/14 درصد در این سال و 17/4 درصد در سال دوم در طیف ضعیف قرار گرفت. هم چنین، شدت آلودگی در سال دوم 84/18 درصد را از خود نشان داد. لازم به ذکر است که، میانگین شاخص بیماری در دو منطقه ی براآن و قهدریجان در طیف ضعیف معادل با 01/8 درصد می باشد (جدول 1). این نتایج با گزارشات گونزالز و همکاران در بررسی حساسیت سه رقم پیاز تگزاس ارلی گرانو و دو رقم دیگر به ریشه سرخی پیاز مطابقت دارد. در همین راستا، نصر اصفهانی و انصاری پور (1387) در مطالعه ای تحت عنوان بررسی حساسیت توده های پیاز ایرانی به بیماری ریشه سرخی که در دو سال متوالی 1381 و 1382 صورت پذیرفت، 43 توده از پیازهای محلی کشور را در مقایسه با دو رقم تگزاس ارلی گرانو و سوییت اسپانیش مورد مطالعه قرار داده و نتایج حاکی از حساسیت متفاوت توده ها در واکنش به عامل بیماری زای ریشه سرخی بود. در همین راستا، سایر پژوهش گران در خصوص مقایسه ی رقم سوییت اسپانیش با هیبریدهای تولیدی در اریگون آمریکا، مشخص نمودند که هیبریدها دارای ریشه های سالم تر و محصول بیشتری بوده و نیز ریشه زایی مجدد نموده اند که با اثر معنی دار، همراه بوده است (Thornton & Mohan, 1996).
گروه دوم، که در این پژوهش از آن به عنوان گروه متوسط نام برده شده، با شدتی بین 25 تا 75 درصد آلودگی طیفی از محصول را تحت پوشش خود قرار می دهد که تعداد نیمی از ریشه ها به رنگ صورتی کامل تبدیل شده اند (حدود 50% و یا کمی بیشتر). در این خصوص در منطقه ی براآن (رقم تگزاس ارلی گرانو) در سال اول (1376) شدت آلودگی مشابه با طیف ضعیف و معادل با 79/19 درصد بوده و با توجه به شاخص بیماری با 59/5 درصد در طیف مذکور (متوسط) قرار گرفته و در سال دوم (1377) نیز شدت آلودگی برابر با 51/20 درصد بود که این شاخص نیز با مقداری برابر 44/4 درصد در طیف متوسط واقع شد. در منطقه ی قهدریجان (رقم یلو سوییت اسپانیش) در سال اول شدت آلودگی همانند طیف ضعیف و برابر 72/30 درصد بوده و شاخص بیماری با 48/6 درصد در این سال و 59/3 درصد در سال دوم در طیف متوسط قرار گرفت. هم چنین، شدت آلودگی در سال دوم 84/18 درصد را از خود نشان داد که مشابه شدت آلودگی در طیف ضعیف می باشد. لازم به ذکر است که، میانگین شاخص بیماری در دو منطقه ی براآن و قهدریجان در طیف متوسط معادل با 02/5 درصد می باشد (جدول 1). در کشور برزیل، برنامه های اصلاحی رقم کمپوستر -6 را قبلاً مقاوم و با سازگاری خوبی معرفی نموده بود، ولی در حال حاضر رقم بلم-6 با مقاومت و سازگاری بالاتر و نیز محصول بیشتری همراه بوده است (Franca et al., 1997).
گروه سوم، که در این جا از آن به عنوان گروه شدید نام برده می شود که باعث تغییر رنگ ریشه ها به رنگ صورتی تیره تا بنفش می گردد (بیش از 75 تا 80 درصد). در این خصوص در منطقه ی براآن (رقم تگزاس ارلی گرانو) در سال اول (1376) شدت آلودگی مشابه با دو طیف قبلی (ضعیف و متوسط) بوده و معادل با 79/19 درصد است و با توجه به شاخص بیماری با 81/6 درصد در طیف مذکور (شدید) قرار گرفته و در سال دوم (1377) نیز شدت آلودگی برابر با 51/20 درصد بود که این شاخص نیز با مقداری برابر 42/9 درصد در طیف شدید واقع شد. در منطقه ی قهدریجان (رقم یلو سوییت اسپانیش) در سال اول شدت آلودگی همانند دو طیف فوق الذکر (طیف ضعیف و متوسط) بوده و برابر 72/30 درصد بوده و شاخص بیماری با 67/9 درصد در این سال و 08/11 درصد در سال دوم در طیف شدید قرار گرفت. هم چنین، شدت آلودگی در سال دوم 84/18 درصد را از خود نشان داد که مشابه شدت آلودگی در دو طیف ضعیف و متوسط می باشد. لازم به ذکر است که، میانگین شاخص بیماری در دو منطقه ی براآن و قهدریجان در طیف شدید معادل با 24/9 درصد می باشد (جدول 1). در همین راستا، مطالعه ای در کشور آمریکا در بررسی ارقام تجاری و لاین های موجود در USDA صورت گرفت که اینبرد لاین MSU-6788 کم ترین علایم بیماری را از خود نشان داد (Coleman et al., 1997).
با توجه به نتایج به دست آمده در این پژوهش، مساله ی مورد بحث در رابطه با تناوب های به کار برده شده با پیاز (گندم، جو، برنج، ذرت و یا به ندرت ارزن) نشان داد که، گردش زراعی غلات با پیاز از کم ترین آلودگی نسبت به سایر تناوب ها به غیر از باغات برخوردار می باشد. هر چند در مجموع 50/13 درصد آلودگی در طول دو سال مشاهده گردیده است. این نتایج با نظریه ی ساتن که ذرتو خانواده ی گرامینه را نیز از میزبان دیگر این بیماری می داند موافقت دارد (Sutton, 1993). در همین راستا ، Lorbeer (2008) در پژوهشی تحت عنوان مدیریت بیماری ها در Alliums، تناوب 3 تا 4 ساله ی پیاز، سیر، موسیر و تره فرنگی را راهی برای افزایش بیماری های قارچی خاکزی و تشدید نماتدهای خاک در تناوب با یکدیگر می داند. هم چنین، با گزارشات واکر و شوارتز و موهان که گندم، جو، یولاف، ذرت و ارزن را به عنوان میزبان های دیگر این بیماری معرفی نموده اند مطابقت دارد (Schwartz & Mohan, 1995; Walker, 1952). تناوب با سبزی و صیفی نیز در این جا با گزارشات واکر و شوارتز موافقت دارد و نشان می دهد که این محصولات نیز از جمله میزبان های این بیماری محسوب می شود.ولی غلات در مجموع از کم ترین آلودگی بالاخص در دو طیف آلودگی متوسط و شدید برخوردار است که بسیار حایز اهمیت می باشد. در مطالعه ای که به منظور تعیین تاثیر تناوب زراعی در کاهش جمعیت نماتد سیستس چغندر قند صورت پذیرفت نتایج نشان داد که، تناوب چغندر، پنبه، گندم، پیاز، طالبی و چغندر و هم چنین چغندر، طالبی، گندم، شبدر، جو و چغندر موجب افزایش 100 درصدی جمعیت نماتد بعد از 5 سال در خاک می گردد. هم چنین، باعث کاهش درصد عیار قند و افزایش دیگر بیماری های قارچی خاک زاد می شود (Ahmadi & Damadzadeh, 2006).
تناوب با یونجه نیز آلودگی زیادی با 27 درصد برخوردار است. ولی، تا کنون گزارشی از این بابت مشاهده نگردیده است. هم چنین، باغاتی که به تازگی به زمین زراعی تبدیل گردیده است 83/2 درصد آلودگی وجود داشته است که این خود تازه گی دارد. حال، چگونگی آلودگی این دو مورد اخیر نیاز به بررسی بیشتری دارد. معذالک در حال حاضر با توجه به نتایج به دست آمده در این تحقیق، تناوب زراعی با غلات در کاهش بیماری ریشه سرخی پیاز توصیه می گردد. در غیر این صورت تلفیقی از تناوب غلات با سبزی و صیفی را می توان در تناوب با پیاز به مدت چهار سال پیشنهاد نمود. مورد قابل توجه و مورد ذکر دیگر این که، مشاهده گردید زمین هایی که ناهموار و کاملاً تسطیح نشده اند و آب آبیاری بعضی از نقاط زمین را پوشش نمی دهد از آلودگی بیشتری برخوردار هستند. هم چنین، پیازهایی که روی مرزها واقع بودند و یا بافت خاک مزرعه از نوع شنی بود شدت آلودگی بیشتری داشتند و نیز مزارعی که دور آبیاری آن ها بین 3- 5 روز بود و رطوبت دایم مزرعه حفظ می گردید آلودگی به مراتب کم تری مشاهده می شد. این نکته با گزارش محمد علی و همکاران از سودان در کم نمودن دور آبیاری از 12- 16 روز به 4- 8 روز در کاهش بیماری مطابقت دارد (Mohammed Ali et al., 1984).
منابع
آینه بند، ا. 1368. اکولوژی بوم نظام های کشاورزی. 268 صفحه.
کوچکی، ع و خلقانی، ج. 1378. کشاورزی پایدار در مناطق معتدل. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. 300 صفحه.
کوچکی، ع.، حسینی، م و هاشمی دزفولی، ا، ح. 1374. کشاورزی پایدار. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. 275 صفحه.
نصر اصفهانی، ا. و انصاریپور، ب. 1387. بررسی حساسیت توده های پیاز ایرانی به بیماری ریشه سرخی. مجله ی علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، 1385، شماره 45 (الف)، ص 261-251.
Ahmadi, A. R., and Damadzadeh, M. 2006. The effect of crop rotation on the population reduction of sugar beet cyst nematode (Heterodera schachtii) in Isfahan. Applied Entomology and Phytopathology. 74(1 (81)):1-15.
Anon. 1985. Disease Assessment Manual for Crop Variety Trials. NIAB. Cambridge. Vegetable Keys. Section-5.
Box, G. E. P., Hunter, W. G., and Hunter, J. S. 1989. Estad´stica para investigadores. Reverte, Barcelona, p. 675.
Cabuel, G., Lcoche, F., and Renard, M. 1985. Resistance to Heterodera schachtii in beet and some crucifers, practical use. Helminth. Abstracts (Series B). 55 (4): 131.
Christ, B. J., Haynes, K. G., and Vinyard, B. T. 2002. Inheritance of early blight resistance from open-pollinated 4x-2x potato hybrids. American J. potato, 79: 403-410.
Christ, B. J., Haynes, K. G., and Vinyard, B. T. 2002. Inheritance of early blight resistance from open-pollinated 4x-2x potatp hybrids. American J. potato, 79: 403-410.
Christ, B. J., Haynes, K. G., and Vinyard, B. T. 2002. Inheritance of early blight resistance from open-pollinated 4x-2x potatp hybrids. American J. potato, 79: 403-410.
Coleman, P. M., Ellerbrock, L. A., and Lorberrt, J. W. 1997. Reaction of selected onion cultigens to pink-root under field conditions in New York. Plant Disease. 81(2): 138-142.
Coleman, P. M., Ellerbrock, L. A., and Lorberrt, J. W. 1997. Reaction of selected onion cultigens to pink-root under field conditions in New York. Plant Disease. 81(2): 138-142.
Elroy, A. C. 2008. Control of plant diseases by crop rotation. Journal of The Botanical Review. Vol: 29, N: 4. pp: 413-479.
Franca, F. G. D. E., Menezes, F. A., Maranthao, J. I. D. E., and Menezes, A. A. D. E. 1997. Studies in susceptibility of Onion cultivars to pink-root. Acta. Horticulture. 33: 258-289.
Franca, F. G. DE., Menezes, F. A., Maranthao, J. I. D. E., and Menezes, A. A. DE. 1997. Studies in susceptibility of Onion cultivars to pink-root Acta. Horticulturae. 33: 258-289.
Gonzales, H., Garcia, G., and Luque, M. 1994. Response of three onion vaieties (Aliium cepa) in soil inoculated with P. terrestris (Hansen) and F. oxysporum f. sp. Cepa (Schlecht). Plant Disease, 74(3): 336-340.
Gorenz, A. M., Walker, J. C., and Larson, R. H. 1949. Morphology and taxonomy of the onion pink-root fungus. Phytopathology 38: 831-840.
Jordan, W.R. 1983. Whole plants response to water deficit: an overview. In: Taylor, H.M., Jordan, W.R., Sinclair, T.R. (Eds.), Limitations of Efficient Water Use in Crop Production. ASA, CSSA and SSSA Inc., Madison, WI, pp. 289–317.
Koch D. W., and Gray F. A. 1997. Nematode-resistant oil radish for control of Heterodera schachtii. Sugar-beet- barley rotations. journal of sugar beet Research . 34: 1-2, 31-34.
Lindhout, P. 2002. The perpectives of polygenic resistance in breeding for durable resistance. Euphytica. 124: 217-226.
Lindhout, P. 2002. The perpectives of polygenic resistance in breeding for durable resistance. Euphytica. 124: 217-226.
Lorbeer, J. W. 2008. Management of diseases in alliums. International Society for Horticultural Science. 433, 122-130.
MAPA, 2000. Anuario de Estad´stica Agraria. MAPA (online). Consultation: 4 April 2003. http://www.mapya.es/portada/pags/estadi.asp?fr=5.
Mitchell, P. D., Jerie, P. H., and Chalmers, D. J., 1984. Effects of regulated water deficits on pear tree growth, flowering, fruit growth and yields. J. Am. Soc. Hort. Sci. 109, 604–606.
Mohammed Ali, G. H., Fregoon, S. O., and El. Hassan, H. S. 1984. Effect of frequency of irrigation and cultivar on the incidence of pink-root rot disease of onion. Acta Hortic. 143: 427-432.
Nasr Esfahani, M., and Ansaripour, B. 2007. Differences in resistance in onion cultivars to pink root rot disease in Iran. J, Gen Plant Pathol. 68: 32-41.
Nichols, C. G., Gabelman, W. H., Larson, R. H., and Walker, J, C. 1965. The expression and inheritance of resistance to pink root in onion seedlings. Phytopathology 55: 752-756.
Nichols, C. G., Gabelman, W. H., Larson, R. H., and Walker, J. C. 1965. The expression and inheritance of resistsnce to pink root in onion seedlings. Phytopathology. 55: 752-756.
Palani Kumar, L., and Panneerselvam, N. 2007. Cytogenetic studies of food preservative in Allium cepa root meristem cells. Medicine and Biology Vol. 14: No 2. pp: 60-63.
Palani Kumar, L., and Panneerselvam, N. 2007. Cytogenetic studies of food preservative in Allium cepa root meristem cells. Medicine and Biology Vol. 14: No 2. pp: 60-63.
Parlevliet, J. E. 1993. What is durable resistance, a general outline. In: Jacobs, Th., and Parlevliet, J. E. (Eds) Durability of disease resistance . Kluwe Academic Publisher, pp: 23-39.
Parlevliet, J. E. 1993. What is durable resistance, a general outline. In: Jacobs, Th., and Parlevliet, J. E. (Eds) Durability of disease resistance . Kluwe Academic Publisher, pp. 23-39.
Schwarts, H. F., and Mohan, S. K. 1995. Compendium of Onion and Garlic Diseases. APS Press. 265 p.
Schwartz, H. F. and Mohan, S. K. 1995. Compendium of Onion and Garlic Diseases. APS Press. 54p.
Sutton, A., and W. Kaufmann. 1993. Onions. Ciba-Geigy. Vegetables and Ornamentals, Switzerland. Phytopathology 44: 285-296.
Taubenhaus, J. J., and Mohan. S. K. 1996. Response of sweet Spanish onioncultivars and numbered hybrids to based rot and pink- rot. Plant Disease, 80(6): 660-663.
Thornton, M. H., and Mohan S. K. 1996. Response of sweet Spanish onion cultivars and numbered hybrids to basal rot and pink root. Plant Diseases 80(6). 660-663.
Walker, J. C. 1952. Diseases of Vegetable Crop (ed) Book, MC Graw Hill Book Company Inc. New York. Tomato. London. Pp: 225-262.
Woo, S., Nou, I. S., Yang, S. Y., Eun, M. Y., Cha, Y. S., and Yun, D. W. 2008. Classification of welsh onion cultivars by RAPD. Corean journal of horticultural science & technology. V. 26(4): 440-444.
Woo, S., Nou, I. S., Yang, S. Y., Eun, M. Y., Cha, Y. S., and Yun, D. W. 2008. Classification of welsh onion cultivars by RAPD. Corean journal of horticultural science & technology. V. 26(4): 440-444.
Www.esfahan.agri-jahad.ir
Yüzbaşioğlu, D., Unal, F., Sancak, C., and Kasab, R. 2003. Cytological effects of herbicide racer flurochloridone on Allium cepa. Caryologia, 56: 97-105.
Yüzbaşioğlu, D., Unal, F., Sancak, C., and Kasab, R. 2003. Cytological effects of herbicide racer flurochloridone on Allium cepa. Caryologia, 56: 97-105.
جدول 1- تعیین درصد آلودگی بیماری ریشه سرخی پیاز در براآن (ژنوتیپ تگزاس ارلی گرانو) و قهدریجان (ژنوتیپ یلو سوییت اسپانیش) اصفهان (1376-1377).
Table 1. Determination of percent infection of pink root-rot of onion in Braan (var. Texas-Early-Grano) and Ghahderijan (var. Yellow-Sweet-Spanish) of Isfahan.
شاخص بیماری Disease scales | درصد آلودگی Infection (%) | سال Year | منطقه Location | ||
(شدید) 25%≤ | (متوسط) 10%-<25%≤ | (ضعیف) <10% | |||
6.81 | 5.59 | 7.38 | 19.79 | (1997)1367 | براآن (Braan) |
| <> | 4.44 | <>6.65 | <>20.51 | <>(1998)1377 | <>|
8.11 | 5.01 | 7.01 | 20.15 | Mean | |
9.67 | 6.48 | 14.57 | 30.72 | (1997)1376 | قهدریجان (Ghahderijan) |
11.08 | 3.59 | 4.17 | 18.84 | (1998)1377 | |
10.37 | 5.03 | 9.01 | 24.78 | Mean | |
9.24 | 5.02 | 8.01 | 22.46 | Total Mean | |
* | NS | NS | NS | Prob>T | |
0.55 | 0.44 | 0.30 | 0.49 | r(P≤0.05) | |
- مقایسه میانگین ها با روش آزمون T استیودنت انجام گردیده است.
- The analysis are based on student T test.
جدول 1- بررسی اثر تناوب زراعی رایج روی بیماری ریشه سرخی پیاز در براآن اصفهان.
Table 1. Studies on the effect of usual crop – rotation on pink root-rot disease of onion in Braan in Isfahan.
شاخص بیماری (Disease scales) | درصد آلودگی Infection (%) | تناوب محصولات با پیاز Crop-rotation with onion | ||
(شدید) 25%≤ | (متوسط) 10%-<25%≤ | (ضعیف) <10% | ||
4.66 b | 5.16 b | 9.16 b | 19.00 a | (Alfa-Alfa)*یونجه |
4.33 b | 2.83 d | 6.00 d | 13.16 d | (Cereals)**غلات |
4.16 b | 3.88 c | 7.83 c | 15.83 c | (Vegetables)***سبزی و صیفی |
10.16 a | 6.83 a | 10.83 a | 27.83 a | (Onion)پیاز |
* - یونجه در این جا منظور یونجه ی معمول مورد کشت Medicago sativa L. است.
** - غلات منظور، تناوب با گندم، جو، برنج، ذرت و به ندرت ارزن می باشد.
*** - سبزی و صیفی منظور تناوب با گوجه فرنگی، بادمجان، طالبی و خیار است.
- میانگین ها با آزمون چند دامنه ای دانکن در سطح احتمال 5 درصد مقایسه گردیده اند.
* . Alfa-Alfa is Medicago sativa L. in this study.
** . Cereals here are rotation with wheat, barley, rice, corn and seldom millet.
*** . Vegetables are rotation with tomatoes, bringal, mask-melon and cucumber.
- The means been analysis on the bases of DMRT at 5% level of significant.
جدول 2- بررسی اثر تناوب زراعی رایج روی بیماری ریشه سرخی پیاز در قهدریجان اصفهان.
Table 2. Studies on the effect of usual crop – rotation on pink root-rot disease of onion in Ghahderijan in Isfahan.
شاخص بیماری (Disease scales) | درصد آلودگی Infection (%) | تناوب محصولات با پیاز Crop-rotation with onion | ||
(شدید) 25%≤ | (متوسط) 10%-<25%≤ | (ضعیف) <10% | ||
14.50 a | 7.16 b | 13.33 ab | 35.00 b | (Alfa-Alfa)یونجه |
3.50 b | 2.91 c | 6.73 c | 13.83 d | (Cereals)غلات |
6.00 c | 4.66 c | 8.83 bc | 19.50 c | (Vegetables)*سبزی و صیفی |
15.00 a | 11.50 a | 18.00 a | 44.50 a | (Onion)پیاز |
0.50 d | 0.69 d | 1.43 d | 2.83 e | (Orchard)باغات |
* - علاوه بر کشت سبزی و صیفی در جدول 1، کلم و گل کلم نیز کشت می گردد.
- میانگین ها با آزمون چند دامنه ای دانکن در سطح احتمال 5 درصد مقایسه گردیده اند.
* . In addition to the mentioned vegetables in table 1. Cauliflower and cabbages are grown in rotation too, in this area.
- The means been analysis on the bases of DMRT at 5% level of significant.
جدول 3- بررسی اثر تناوب زراعی رایج روی بیماری ریشه سرخی پیاز در براآن و قهدریجان اصفهان.
Table 3. Studies on the effect of usual crop – rotation on pink root-rot disease of onion in Braan and Ghahderijan in Isfahan.
شاخص بیماری (Disease scales) | درصد آلودگی Infection (%) | تناوب محصولات با پیاز Crop-rotation with onion | ||
(شدید) 25%≤ | (متوسط) 10%-<25%≤ | (ضعیف) <10% | ||
9.58 b | 6.16 b | 11.25 b | 27.00 b | (Alfa-Alfa)یونجه |
3.91 c | 2.87 d | 6.37 c | 13.50 c | (Cereals)غلات |
5.08 c | 4.25 c | 8.33 c | 17.66 c | (Vegetables)*سبزی و صیفی |
12.58 a | 9.16 a | 14.41 a | 36.16 a | (Onion)پیاز |
0.50 d | 0.69 e | 1.43 d | 2.83 d | (Orchard)باغات |
*- میانگین ها با آزمون چند دامنه ای دانکن در سطح احتمال 5 درصد مقایسه گردیده اند.
- The means been analysis on the bases of DMRT at 5% level of significant.
تجربه های مدیریتی جهت افزایش هوش عاطفی
*هو الجمیل
در آمریکا از نظر قانونی و حقوقی کودک تا سن هیجده سالگی است، حال آنکه از نظر روانی و اجتماعی دوران کودکی 11،12،13 سالگی پایان می یابد.
*در زبان انگلیسی واژه ی teenager از 13 تا 19 سالگی ،دوران جوانی شناخته می شود و پس از آن دوران جوانی که از 26 تا 30 ادامه می یابد.
*در 8 سال نخست زندگی 75 % زندگی بچه ها در دست پدر و مادر است و 25 % در دست خویش و دیگران است.
*میان 8 تا 12 سالگی به 50،50 % می رسد.
*میان 12 تا 18 سالگی ،75 % در اختیار خود بچه ها و 25 % در اختیار پدر و مادر و احتمالا پس از 18 سالگی یا 20 سالگی پدر و مادر نقش بسیار کم و محدود دارند.
*در آمریکا از نظر قانونی و حقوقی کودک تا سن هیجده سالگی است، حال آنکه از نظر روانی و اجتماعی دوران کودکی 11،12،13 سالگی پایان می یابد.
تایپ
آموزش تایپ 10 انگشتی در 30 دقیقه | آموزش های کلی کامپیوتر
مدت دوره آموزش تایپ حرفه ای، در آموزشگاه های فنی و حرفه ای به طور معمول 4 ماه است که گاهی بیشتر نیز می شود. اما بنده معتقدم که جهت آموزش این مهارت به افرادی که واقعاً انگیزه و پشتکار یادگیری آن را داشته باشند، یک جلسه نیز کافی بوده و بعد از آن در صورتی که بطور مکرر تمرین کنند، به مرور زمان در حد تایپیست های حرفه ای ظاهر خواهند شد.
قدم اول
به صفحه کلید نگاه کنید. دو تا از دکمه های صفحه کلید روی خود برجستگی های کوچکی دارند که وجود آنها کمک می کند تا موقعیت این دو دکمه را حتی در تاریکی یا بدون نگاه کردن نیز بتوان پیدا کرد. دکمه های مذکور، حروف F و J می باشند. انگشت اشاره دست چپ خود را روی حرف F و انگشت اشاره دست راستتان را روی حرف J بگذارید.
قدم دوم
دو انگشت شصت خود را روی دکمه SPACE مستقر نموده و 6 انگشت باقیمانده را به ترتیب روی دکمه های کنار حروف F و J بگذارید. (البته بدون فشردن دکمه ها) با مستقر شدن دستتان در این حالت، موقعیت تمامی دیگر کلیدها، نسبت به این 8 کلید ردیف وسط، قابل دسترس می باشد. این 8 دکمه را کلیدهای خانه (HOME KEYS) می نامند.
لازم به یادآوری است که علت مرتب نبودن دکمه های صفحه کلید به ترتیب الفبایی، آرایش آنها به ترتیب میزان کارایی است. 8 کلید خانه، پرکاربردترین حروف صفحه کلید به شمار می روند.
قدم سوم
برای تایپ کردن، باید یکی از 8 انگشت ردیف وسط، که به آن دکمه نزدیکتر است، را بالا برده و کلید مذکور را فشار دهیم. همینطور، هر دکمه ای را که می خواهیم فشار دهیم، فقط یک انگشت برای فشردن آن از جای خود حرکت کرده، آن کلید را فشرده و دوباره به جای خود باز می گردد.
شروع تایپ سرعتی به روش صحیح:
به عنوان شروع، دست خود را به روش گفته شده روی کلیدهای مبنا گذاشته و هر یک از کلمات زیر (یا دیگر کلمات دلخواه) را در برنامه WORD به قدری تایپ کنید که احساس نمایید نوشتنشان (بدون نگاه به صفحه کلید) برایتان آسان شده است. هر کلمه، حدوداً دو خط.
الف) تمرین با حروف ردیف وسط:
سم، کشک، گک، ات، لب، شک،
بات،بابا ،الب، شبی، یاس، سال، لاک،
کمال، شیما، مینا، امشب، لک لک، نم نم
ب) تمرین با حروف ردیف وسط و بالا:
ضش، صس، ثی، قب، فب، چک، جک، حک، خم، هن، عت، غت
ضامن، صبا، ثمین، قلیان، فلفل، چنگک، جنگل، خلاص، همیشه، علما، غلام
فسنجان، فسقلی، فکستنی، ثنایی، قلقلی، قشنگ، عقاب، خنک
پ) تمرین با حروف ردیف های وسط، بالا و پایین:
ظش، طس، زی، رب، ذب، /ک، .م، ون، ئت، دت، زکی، رشت، دادار، طشت، زورو، رب انار، ملاحظه، کبوتر، شاهین نگار، بند رخت، ظالم، طالبی، زنبور، روزی، ذلیل، دهکده، آشکار
نکته1: جهت نوشتن حرف آ کلیدهای SHIFT+H را بفشارید
نکته2: کلید SHIFT همواره با انگشت کوچک دست مخالف دستی که حرف مربوطه را می زند فشرده می شود
قدم چهارم :
در شروع کار، ممکن است اجرای این روش، کمی برایتان دشوار بوده و یا احساس کنید روش کندی است. اما فراموش نکنید که به مرور زمان آنقدر در این کار ماهر خواهید شد که سرعت نوشتنتان با صفحه کلید چندان فرقی با سرعت نوشتن با خودکار نخواهد داشت.
تمرین های مربوط به کلیدهای اعداد، در اینجا آورده نشده، اما جهت اطلاع از انگشت متناظر با هر عدد، به رنگ دکمه ها در شکل زیر دقت نمایید. (کلیدهای همرنگ با انگشت مشابهی فشرده می شوند.)
ممکن است با بلند شدن یک انگشت، انگشت دیگری نیز به طور غیر ارادی از جای خود بلند شود، اما این موضوع ایرادی نداشته و مهم این است که حتماً پس از فشار دادن دکمه مورد نظر، هر دو انگشت به جای اولیه خود باز گردند.
کلیات ماجرا
کلیات ماجرا همین بود. اما یادتان باشد که میزان سرعت و مهارت شما در تایپ کامپیوتری فقط و فقط بستگی به میزان تمرین و تجربه تان خواهد داشت. چنانچه زمانی برسد که بتوانید 180حرف در دقیقه تایپ کنید با احتساب کسر 5 حرف به ازای هر غلط، شایستگی دریافت مدرک بین المللی این رشته را داشته و از نظر سازمان فنی و حرفه ای کشور، یک تایپیست حرفه ای به شمار می آیید.
منبع: یزد فاوا
عمر
با سمه تعالی
به علت این که این شعر درتغییر زندگی این جانب نقش بسیار زیبایی داشت، لذا تصمیم گرفتم آن را از بر کنم ؛ نام شاعر این شعر خانم نسرین صاحب می باشد. امیدوارم خداوند خیر دنیا و آخرت را برایش مقرر فرماید.انشاالله
------------------------------------------------------
طی شد این عمر
تودانی به چه سان
پوچ و بس تند
چنان باد دمان
همه تقصیر من است
این که خودم می دانم
که نکردم فکری
که تأمل ننمودم
روزی
ساعتی
یا آنی
که چه سان می گذرد عمر گران
کودکی رفت به بازی به فراغت به نشاط
فارغ از نیک و بد و مرگ و حیات
همه گفتند :
کنون تا بچه است
بگذارید بخندد شادان
که پس از این
دگرش
فرصت خندیدن نیست
بایدش نالیدن
من نپرسیدم هیچ
که پس از این
زچه رو نتوان خندیدن
هیچ کس نیز نگفت
زندگی چیست
چرا می آییم
بعد از این چند صباح
به کجا باید رفت
با کدامین توشه
به سفر باید رفت
چه توانی که زکف دادم مفت
من نفهمیدم و کس نیز مراهیچ نگفت
و صد افسوس که چون عمر گذشت
معنی اش فهمیدم
نوجوانی سپری گشت به بازی به فراغت به نشاط
فارغ از نیک و بد و مرگ و حیات
لیک گفتند همه
که جوان است هنوز
بگذارید جوانی بکند
بهره از عمر برد
کامروایی بکند
بگذارید که خوش باشد و مست
بعد از این
باز اورا عمری هست
یک نفر بانگ بر آورد که او
از هم اکنون باید
فکر آینده کند
دیگری آوا داد
چوفردا بشود
فکر فردا بکند
سومی گفت
همان گونه که دیروزش رفت
بگذرد امروزش
هم چنین فردایش
با همه این احوال
من نفهمیدم هیچ
که چه سان عمر گذشت
آن همه قدرت و نیروی عظیم
به چه ره مصرف گشت
نه تفکر
نه تعمق
و نه اندیشه دمی
عمر بگذشت به بی حاصلی و مسخره گی
چه توانی که زکف دادم مفت
من نفهمیدم و کس نیز مراهیچ نگفت
قدرت عهد شباب
می توانست مرا
تا به خدا پیش برد
لیک بیهوده تلف گشت جوانی
هیهات !
آن کسانی که نمی دانستند
زندگی یعنی چه
ره نمایم بودند
ومرا می گفتند
که چو آنها باشم
که چو آنها دائم
فکر خوردن باشم
فکر تأمین معاش
فکر ثروت باشم
فکر یک زندگی بی جنجال
فکر همسر باشم
کس مرا هیچ نگفت
زندگی ثروت نیست
زندگی داشتن همسر نیست
زندگانی کردن
فکر خود بودن و
غافل زجهان بودن نیست
چه توانی که زکف دادم مفت
من نفهمیدم و کس نیز مراهیچ نگفت
ای صد افسوس که چون عمر گذشت
معنی اش فهمیدم
حال می پندارم
هدف از زیستن این است رفیق
من شدم خلق
که با عزمی جزم
پای از بند هواها بگسلم
با دلی آسوده
فارغ از
شهوت و آز و حسد و کینه و بخل
مملو از عشق و جوانمردی و علم
پای در راه حقایق بنهم
زره جنگ
برای بدو نا حق پوشم
ره حق پویم و حق جویم و پس حق گویم
شمع راه دگران گردم و با شعله خویش
ره نمایم به همه
گر چه سرا پا سوزم
من شدم خلق که مثمر باشم
نه چنین زائد و بی جوش و خروش
عمر بر باد و به حسرت خاموش
و صد افسوس که چون عمر گذشت
معنی اش فهمیدم
والسلام
۲۰قدم تا۲۰نمره
20قدم تا نمره 20
1-یاد و ذکر خداوند آرامش دهنده قلبها است پس قبل از شروع به مطالعه او را یاد کنید وبر او توکل نمائید
که حضرت علی (ع) فرمودند : قوی ترین مردم از نظر ایمان، آنهایی هستند که توکلشان بر خدای سبحان بیشتر است.
2-جائی مطالعه کنید که قادر به تمرکز باشید.
3-برگه های خلاصه نویسی تهیه کنید.
4-خودتان را با دیگران مقایسه نکنید.
5-از خودتان با تغذیه مناسب وخواب کافی مراقبت کرده واز مصرف مواد کافئین دار که موجب افزایش اضطراب میشود خودداری کنید.
6-یک روز قبل از امتحان آزمونی را که حتی الامکان شبیه آزمون واقعی است انجام دهید.
7-زمانی را برای احساس آمادگی ونیز حضور به موقع در جلسه امتحان قرار داده واز هم کلاسیهای مضطرب که درباره امتحان صحبت می کنند دوری کنید.
8-ابتدا به آسانترین سوال پاسخ دهید.
9-وقت وانرژی خودرا با نگران شدن و فکر کردن به عواقب امتحان وکنجکاوی درباره اینکه دیگران چه می کنند هدر ندهید.
10-یک ساعت قبل از امتحان مطالعه درس را بطور کامل تعطیل کنید وبه هیچ وجه قبل از شروع امتحان از یکدیگر چیزی نپرسیدچرا که ممکن است سوالی را بلد نباشید ودچار اضطراب شوید ومطالب دیگررا نیز فراموش کنید.
11-شب امتجان غذاهای سبک وپر کالری مصرف کنید چرا که فعالیتهای ذهنی نیازمند مصرف کالری فراوان است وخوب بخوابید تا بتوانید پر انرژی در جلسه امتحان حاضر شوید.
12-وقتی می بینید اضطراب مانع تمرکز حواستان می شود وشدت آن به اندازه ای است که مفهوم یک جمله را هم درک نمی کنید خودتان را بیازمائید. کتاب را ببندید و جمله را تکرار کنید . دوباره کتاب را باز کنید ومطلب را با صدای بلند بخوانید سپس کتاب را ببندید این بار خواهید توانست مطلب فرا گرفته را به خاطر آورید وتمرین وجدیت شما نیروئی عظیم تر از نیروی اضطراب است.
13-اگر حین مطالعه نگرانید وحواستان پرت می شود چند دقیقه استراحت به خود بدهید .پس از زنگ استراحت مجددا"به مطالعه بپردازیدوفقط مطالعه کنید . این ترفندشما را از حواس پرتی وخیالبافی در حین مطالعه نجات خواهد داد.
14-توجه داشته باشید که یکی از عوامل موثر وجدی دراضطراب امتحان انباشته شدن درس ها برای شب امتحان است ضمنا" فراموش نکنید شب امتحان زمان یاد گیری درس نیست بلکه زمان مرور درس است .
هفت نصیحت از مولانا
1- گشاده دست باش، جاری باش، کمک کن (مثل رود) 2- باشفقت و مهربان باش (مثل خورشید) 3- اگرکسی اشتباه کرد آن را بپوشان (مثل شب) 4- وقتی عصبانی شدی خاموش باش (مثل مرگ) 5- متواضع باش و کبر نداشته باش (مثل خاک) 6- بخشش و عفو داشته باش (مثل دریا )
7- اگرمی خواهی دیگران خوب باشند خودت خوب باش (مثل آینه)
اگر اندیشه‌های منفی را در سر نپرورانید و از این طریق به آنها خوراک نرسانید، آنها از کمبود توجه هلاک خواهند شد (کاترین پاندر)
زندگی ما زائیده ی اندیشه ی ماست. ( مارک اورل )
هر انسانی محصول افکار خویش است. ( دکتر شوارتز )
در تصمیم های خود زیاد تاخیر نینداز. ( رابینز )
تکامل باید هدف اولیه همه هنرمندان حقیقی باشد.( بتهوون )
به پیروزی بیندیشید و هرگز به شکست فکر نکنید.( دکتر شوارتز )
راز سعادت در این است که کاری را که به تو واگذار شدا دوست بداری.( الدوس هالکسلی )
بر جسم و روح خود مسلط شو.( رابینز )
نابغه کسی است که پیوسته افکارش را از قوه به فعل در می آورد.( بالزاک )
علت اصلی همه رنجها در مغز، طریقه فکر کردن آدمی است.( دیل کارنگی )
اولین کسی باش که می خندد.وقتی دلیلی برای خندیدن نمی بینی .همان زمانی است که بیشترین نیاز به خندیدن است
.
اولین کسی باش که می بخشد .افکار منفی گذشته را برای همیشه کنار بگذار.
اولین کسی باش که کاری انجام میدهد .هرچه زودتر اقدام کنی کارهای بیشتری می توانی انجام دهی.
اولین کسی باش که تشکر میکند .برخورد حق شناسانه زندگیت را مملو از خوشبختی می کند .
اولین کسی باش که با موقعیتهای جدید و متفاوت وفق می یابد.وقتی تغیرات را می پذیری کارهایت را با علاقه بیشتری انجام می دهی .
دیگر برای داشتن زندگی بهتر منتظر ننشین .بلکه اولین نفر باش که به جلو حرکت می کند و تنها کسی باش که سبب
این حرکت می شود.
صلوات
صلوات عطری است که دهان را خوشبو می کند
صلوات تحفه ای از بهشت است
صلوات نور پل صراط و بهشت است
صلوات ذکر الهی وشفیع انسان است
صلوات موجب کمال انسان ودعا واستجابت ان می شود
صلوات موجب تقرب انسان است
صلوات سپری در مقابل آتش جهنم است
صلوات انیس انسان در عالم برزخ وقیامت است
صلوات سنگین ترین چیزی که در قیامت بر میزان عرضه می شود
صلوات آتش جهنم را خاموش می کند
صلوات زینت نماز است
صلوات فقر ونفاق را ازبین می برد وآتش جهنم را خاموش میکند
صلوات گناهان را ازبین می برد وبهترین داروی معنوی است
برمحمد وآل محمد صلوات
شعبان، فرصتی برای مهیا شدن!
این روزها، نسیم خوش ماه مبارک شعبان وزیدن گرفته است. ماه مبارک و پر برکتی که سرشار از زیبایی ها و لطافت هاست . شعبان آخرین گام، قبل از مهمانی بزرگ ماه رمضان است.
در فضیلت و اعمال ماه شعبان است بدانکه شعبان ماه بسیار شریفى است و منسوب است به حضرت سید انبیاءصَلَّى اللَّهِ عَلِیهِ وَ اله و آن حضرت این ماه را روزه مى داشت و وصل مى کرد به ماه رمضان و مى فرمود شعبان ماه من است هر که یک روز از ماه مرا روزه بدارد بهشت او را واجب شود و از حضرت صادق علیه السلام روایت است که چون ماه شعبان داخل مى شد حضرت امام زین العابدین علیه السلام اصحاب خود را جمع مى نمود و مى فرمود اى گروه اصحاب من مى دانید این چه ماهى است این ماه شعبان است و حضرت رسول صَلَّى اللَّهِ عَلِیهِ وَ اله مى فرمود شعبان ماه من است پس روزه بدارید در این ماه براى محبّت پیغمبر خود و براى تقرّب به سوى پروردگار خود بحقّ آن خدایى که جان علىّ بن الحسین به دست قدرت اوست سوگند یاد مى کنم که از پدرم حسین بن على عَلیهَاالسَّلام شنیدم که فرمود شنیدم از امیرالمؤ منین علیه السلام که هر که روزه دارد شعبان را براى محبّت پیغمبر خدا و تقرّب بسوى خدا دوست دارد خدا او را و نزدیک گرداند او را به کرامت خود در روز قیامت و بهشت را براى او واجب گرداند.
اعمال مشترکه ماه شعبان آن چند امر است اوّل هر روز هفتاد مرتبه بگوید اَسْتَغْفِرُاللّهَ وَ اَسْئَلُهُ التَّوْبَةَ دوّم هر روز هفتاد مرتبه بگوید اَسْتَغْفِرُاللّهَ الَّذى لا اِلهَ اِلاّ هُوَ الرَّحْمنُ الرَّحیمُ الْحَىُّ الْقَیّوُمُ وَ اَتُوبُ اِلَیْهِ و در بعضى روایات الْحَىُّ الْقَیُّومُ پیش از الرَّحْمنُ الرَّحیمُ است و عمل به هر دو خوبست و از روایات مستفاد مى شود که بهترین دعاها و ذکرها در این ماه استغفار است و هرکه هر روز از این ماه استغفار کند هفتاد مرتبه مثل آنست که هفتاد هزار در ماههاى دیگر استغفار کند سوّم تصدّق کند در این ماه اگرچه به نصف دانه خرمایى باشد تا حق تعالى بدن او را برآتش جهنّم حرام گرداند از حضرت صادق علیه السلام منقول است که از آن جناب سؤ ال کردند از فضیلت روزه رجب فرمود چرا غافلید از روزه شعبان راوى عرض کرد یابن رَسول الله چه ثواب دارد کسى که یک روز از شعبان را روزه بدارد فرمود به خدا قسم بهشت ثواب اوست
مدیریت زمان
شما تا چـه اندازه برای وقت خود ارزش قائلید؟ آیا از بـرنامه
زمـانی مـشخصی برای به انجام رسـانـیـدن کـارهــای خود
پیروی میکنید؟ یک عامل بسیار مهم در هر موفقیتی برنامه
ریـزی صحیح و پیروی از یک برنامه زمانی مشخص برای نیل
بـه اهداف مطلوب میـبـاشد. اکنون برای آنکه قادر باشید از
وقــت خود به نحو احسن استفاده کنید نکات و راهکارهای
زیر را در زندگی خود بکار بندید:
1- همواره فعالیتها و تکالیف روز بعد خود را از شب قبل برنامه ریزی کنید و کارهایی که باید به انجام رسانید را روی کاغذ یادداشت کنید.
2- سپس فهرست تکالیف و کارهای خود را اولویتبندی کرده و برای هر کدام از آنها ضرب العجل اجرایی منظور کنید.
3- همیشه کارهایی دشوار و پر دغدغه تر را زودتر از بقیه و یا درهنگامی که در بهترین شرایط جسمی و روحی میباشید انجام دهید. کارهای سبکتر را در هنگام خستگی نیز میتوان به انجام رساند.
4- امور با اهمیت اما ناخوشایند را به تعویق نیاندازید. هیچگاه کارها با به تعویق انداختن خوشایند تر نمیگردند.
5- هرگاه شروع به انجام کاری کردید سعی کنید بدون وقفه آن را به پایان رسانید.
6- مابین فعالیتها برای خود وقت استراحت نیز در نظر بگیرید.
7- مکالمات تلفنی خود را نیز از پیش برنامه ریزی کنید: سخنانی که میخواهید بیان کنید و یا اطلاعاتی که میخواهید کسب کنید را روی کاغذ یادداشت کنید.
8- همواره خود انگیخته باشید و با پشتکار کارهای خود را به پایان رسانده و مقهور موانع نگردید.
9- در هر زمان که تصور کردید کاری که در حال انجام آن میباشید عبث، بی فایده و غیر سازنده میباشد به محض دریافت دست از آن بکشید.
10- به خود و اولویتبندی که صورت داده اید اعتماد و ایمان داشته باشید و در هر شرایطی به آنها پایبند باشید.
11- اینکه وقت خود را صرف چه اموری میکنید را دقیقا مورد بررسی و نظارت قرار داده و در صورت لزوم یکسری تغییرات آگاهانه در رفتار خود پدید آورید.
12- همواره در زندگی فرد منظم و سازمان یافته ای باشید تا وقت خود را بیهوده صرف یافتن وسایل گم گشته خود نکنید.
13- برای وقت خود ارزش قائل باشید زمان هیچگاه به عقب باز نمیگردد.
14- به خاطر داشته باشید استرس و خستگی معلول کارهایی که به انجام رسانیده اید نبوده بلکه بیشتر از افسوس کارهایی که میتوانستیم انجام دهید
30 روش برای بهبود مهارت‌های نوشتن
اهمیت نوشتن و نیاز به صحیح نوشتن در ایجاد ارتباط با دیگران بر کسی پوشیده نیست. در همین ارتباط از ابتدای آموزش رسمی خواندن و نوشتن، به کودکانمان می‌آموزیم که چگونه بنویسیم وچه اقداماتی در این باره انجام می‌دهیم تا بتوانند آموخته‌های خود را در موقعیتهای مختلف به کار گیرند.
مهمترین ماده درسی که این وضعیت را بر عهده دارد، املای فارسی است. املا در لغت به معنی پر کردن، بر سر جمع گفتن، تقریر کردن مطلبی تا دیگری آن را بنویسد، است.
در زبان فارسی کلمه‌ای معادل املا و دیکته نداریم، ولی می‌توانیم «از بر نویسی» یا «گفتار نویسی» را جایگزین کلمه املا یا دیکته کنیم. منظور این است که شخص گفته‌های دیگران را بدون دیدن آن کلمات بنویسد.
با توجه به این که درس املا بنای علمی در یادگیری سایر دروس است و توجه به این مهم، یکی از ضروریات نظام آموزشی ماست و از طرفی روش‌های متداول املا نمی‌تواند راه گشای مشکلات آموزشی در این درس باشد، لذا در این مجموعه سعی شده است چندین روش متنوع و جالب برای املا و تصحیح آن ارائه شود.
1) املا به صورت گروهی. به این شکل که بچه‌ها را به گروه‌های 5 یا 6 نفره تقسیم می‌کنیم و در هر گروه، هر خط را یک نفر از گروه می‌نویسد و در انتها نمره گروهی می‌دهیم و آن املا در پوشه کار گروه‌ها قرار می‌گیرد.
2) هر گروه یک متن املا با کمک تمام اعضای گروه خود می‌نویسد و ما املای همه گروه‌ها را جمع‌آوری کرده و می‌خوانیم و سپس یا بهترین متن دیکته را به کل کلاس می‌گوییم و یا از هر گروه یک پاراگراف انتخاب کرده و دیکته تلفیقی تهیه کرده و به کل کلاس، دیکته می‌گوییم. در این صورت متن دیکته را بچه‌ها انتخاب کرده‌اند.
3) بچه‌ها را گروه‌بندی می‌کنیم و سپس هر گروه متن دیکته‌ای را می‌نویسد و برای گروه دیگر می‌خواند تا آن گروه بنویسند. دیکته گروه به گروه نام دیگر این دیکته است.
4) در روش دیگر، باز بچه‌ها به گروه‌های 5 یا 6 نفره تقسیم می‌شوند. 10 کلمه مهم از درس انتخاب می‌کنیم و از بچه‌ها در گروه‌ها می‌خواهیم که هر کدام جمله‌ای را در ارتباط با درس بنویسند و از کلمات مهم مورد نظر استفاده کنند و هر گروه جملات خود را کنار هم گذاشته و یک متن کوتاه و زیبا بسازد.
5) در مواقعی که شاگردی ضعیف است و در املا پیشرفت چندانی ندارد، میتوان در هن